ИНТЕРПОЛЫНХОН МОНГОЛД ХҮЛЭЭЛГЭН ӨГСӨН ЭМЭГТЭЙГ ШҮҮХ ЦАГААТГАВ

10 / 04 0 сэтгэгдэл 1 157 үзсэнe

Мансууруулах бодис бусдад борлуулсан хэрэгт холбогдсон Ц.Одцацрал гэх эмэгтэйг цар тахлын хөл хориотой, хил хаалттай байх үед Олон улсын эрүүгийн цагдаагийн байгууллагынхан Испани улсаас баривчлан манай улсад шилжүүлэн өгч байсан билээ. Түүнд холбогдох хэргийг нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүх хэлэлцээд цагаатгах тогтоол баталлаа. Ц.Одцацралыг мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хууль бусаар худалдах хэргийг зохион байгуулж, 2018 оны дөрөвдүгээр сард Чингэлтэй дүүргийн нутаг, 23 дугаар сургуулийн баруун талын орон сууцад уг бодисоо хадгалж, Ё.Хулан гэх залууд олон сая төгрөгөөр худалдсан. Төлбөрөө тус дүүргийн нутаг дахь “Наран гуаша” салоны гадаа бэлнээр авсан хэмээн буруутгасан юм. Түүнээс мансууруулах бодис худалдан авсан Ё.Хулан гэх эрд холбогдох хэргийг Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх 2020 оны нэгдүгээр сард хэлэлцэн шийдвэрлэсэн бөгөөд тэрбээр Ц.Одцацралаас авсан мансууруулах бодисоо Хан-Уул дүүргийн нутаг дахь “Kh апартмент” орон сууц дахь нэгэн байранд хадгалж, 2-3 иргэнд өгсөн хэрэгт холбогдсон байдаг. Өмнө нь мөн мансууруулах бодистой холбоотой хэрэгт ял шийтгүүлж байсан Ё.Хуланд Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс гурван жил хорих ял шийтгэсэн талаар бид өмнө нь мэдээлсэн. НПГ-аас Ц.Одцацралд Эрүүгийн хуулийн 20.7-2 дахь хэсэгт заасан “Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис, тэдгээрийн түүхий эдийг худалдах зорилгоор хууль бусаар олж авсан, тээвэрлэсэн, илгээсэн, худалдсан” гэх үндэслэлээр яллах дүгнэлт үйлдсэн бөгөөд Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх уг хэргийг энэ оны долдугаар сарын 6-нд хэлэлцээд нээлттэй хорих ангид хоёр жилийн ял эдлүүлэхээр шийдвэрлэсэн юм. Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг Ц.Одцацрал, түүний өмгөөлөгч М.Дэлгэрнасан, Ж.Оюунболд нар эсэргүүцэн давж заалдах шатанд гомдол гаргасны дагуу хэлэлцээд цагаатгах тогтоол баталлаа. Давж заалдах шатны шүүх хуралд хэрэгт эхнээс нь хяналт тавьсан прокурор ээлжийн амралттай учраас оролцоогүй, өмгөөлөгчдийнх нь эсрэг томилогдсон улсын яллагч сайтар мэтгэлцэж чадаагүй, хавтаст хэргийг бүрдүүлсэн мөрдөгчдийн ажиллагаа ч хангалтгүй байснаас зардал чирэгдэл болж байж гадаадаас Интерполоор дамжуулсан авчирсан эрүүгийн хэргийн яллагдагчийг цагаатгасан бололтой. Цаашид энэ мэтээр цагаатгаад байвал Интерпол манай эрүүгийн хэргийн холбогдогч нарыг хүлээлгэн өгөх нь юу л бол.

ХАС БАНКНЫ ТЕЛЛЕРҮҮД ХАРИЛЦАГЧИЙН ЗӨВШӨӨРӨЛГҮЙГЭЭР ХҮҮХДИЙН ХАДГАЛАМЖИЙГ НЬ “ТОНОЖЭЭ”

10 / 03 0 сэтгэгдэл 1 296 үзсэнe

Хас банкны теллер харилцагчийнхаа данснаас 120 сая төгрөг, банкнаасаа 50 сая төгрөг ХУЛГАЙЛЖЭЭ нийтлэлийг бид өмнө нь хүргэсэн. Бид уг нийтлэлийн үргэлжлэл болгож Хас банкны теллерүүд дахин харилцагчийг ‘дээрэмдсэн’ гэмт хэргийг хүргэж байна. Энэ удаад бид Хас банкны 100 айл дахь салбарт ажиллаж байсан Ц.Ариунаа, С.Болортуяа нарын хэргийг хүргэж байна. Тэд хэн хэнийнхээ гэмт үйлдлийг мэдэж байсан бөгөөд бүлэглэн харилцагчдаа ‘дээрэмдсэн’ байгаа юм. Харилцагч тус банкаар үйлчлүүлэх хүртэл энэ гэмт хэргийн талаар Хас банкныхан ямар ч мэдээлэлгүй байсан бөгөөд хэргийн дэлгэрэнгүйг хүргэж байна. Ц.Ариунаа нь Сүхбаатар дүүргийн 8 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Хас” банкны “100 айл" тооцооны төвийн зээлийн мэргэжилтнээр ажиллаж байх хугацаандаа албан тушаалын байдлаа ашиглан харилцагч Г.А-ын хугацаатай хадгаламжийг өөрийг нь байхгүй байхад барьцаалан тус банкны данснаас 2017 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдөр, 2017 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдөр, 2017 оны 09 дүгээр сарын 12-ны өдөр, 2017 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдөр, 2018 оны 08 дугаар сарын 30-ны өдөр, 2018 оны 09 дүгээр сарын 17-ны өдөр, 2019 оны 09 дүгээр сарын 23-ны өдөр, 2018 оны 09 дүгээр сарын 27-ны өдөр, 2019 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдөр, 2019 оны 10 дугаар сарын 21-ний өдөр, 2019 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдөр, 2020 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдөр, 2020 оны 10 дугаар сарын 21-ний өдөр нийт 13 удаагийн үргэлжилсэн үйлдлээр 93.603.287 төгрөгийг буюу бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг хувьдаа завшиж бусдад их хэмжээний хохирол учруулсан байна. Тэрбээр энэ хэргийнхээ талаар “...2007 оны 12 дугаар сард Хас банкинд анх ажилд орсон. 100 айлд байдаг Хас банкны салбарт 2012 онд шилжиж ирсэн. 2018 оны 8 дугаар сараас хойш Г.А-ын хадгаламжийг барьцаалж нийтдээ 58.000.000 төгрөг авсан. Үүнийгээ хүлээн зөвшөөрч байна. 58.000.000 төгрөгийн үндсэн зээл нь хүүтэйгээ нийлээд 64.045.616 төгрөг болж байгаа. Үүнийг би төлөх ёстой гэж ойлгож байна. Би харилцагчид 2021 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдөр 25.000.000 төгрөгийг, 2022 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр 20.000.000 төгрөгийг, 2022 оны 5 дугаар сарын 11-ний өдөр 19.045.616 төгрөгийг тус тус төлсөн бөгөөд төлбөр төлсөн баримтуудаа өгсөн. Миний хувьд төлбөрөө барагдуулсан гэж бодож байна. Хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна...” хэмээн шүүх танхимд өөрийнхөө гэм бурууг хүлээн зөвшөөрсөн байгаа юм. Энэ хэрэгтэй зэрэгцэн Хас банкны 100 айл дахь салбарт ажиллаж байсан С.Болортуяа гэгч нь мөн л харилцагчаа ‘тонон дээрэмдэж’ байсан. Тодруулбал, С.Болортуяа нь Сүхбаатар дүүргийн 8 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Хас” банкны “100 айл” тооцооны төвийн харилцагчийн үйлчилгээний мэргэжилтний ажил албан тушаалыг эрхэлж байхдаа албан тушаалын байдлаа ашиглаж 2020 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдөр харилцагч Б.Ц-г хадгаламж барьцаалсан зээл авах эрхийг өөрийн банкны эрхээр нээж тус хадгаламж барьцаалсан зээлээс 500.000 төгрөгийг “Хас” банкны өглөгийн дансаар дамжуулан бэлнээр, 2020 оны 08 дугаар сарын 03-ны өдөр 1.200.000 төгрөгийн зарлагыг мөн дээрх хадгаламжийг барьцаалан гаргаж өөрийн дансаар, 2020 оны 08 дугаар сарын 10-ны өдөр 1.350.000 төгрөгийн зээлийг гаргаж банкны өглөгийн дансаар дамжуулан бэлнээр, 2020 оны 09 дүгээр сарын 29-ний өдөр 1.000.000 төгрөгийг 2020 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдөр харилцагч Г.А-ыг биечлэн ирээгүй байхад түүний нэр дээрх хадгаламжийг барьцаалан 600.000 төгрөгийн зээлийг, нийт 5 удаагийн үргэлжилсэн үйлдлээр 4.650.000 төгрөгийг буюу бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг хувьдаа завшсан байгаа юм. Тэрбээр мөн л хэргээ хүлээсэн. Гэхдээ сайн дураараа биш тухайн банкаар үйлчлүүлэх гэж байсан харилцагч хадгалмж барьцаалж зээл авах хүсэлт гаргахад “таны хүүхдийн хадгаламжийг барьцаалж зээл авсан байна” гэж салбарын ажилтан хэлснээр теллерүүдийн хэрэг илэрсэн. Өөрөөр хэлбэл харилцагч өөрөө ирээд үйлчилгээ авах хүртэл Хас банкныхан санаачлагаараа хэргээ хүлээгээгүй болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримт, гэрчийн мэдүүлгээр тогтоогддог. Иймд уншигч та бүхэн хэрвээ Хас банкаар үйлчлүүлдэг бол хадгаламж, харилцахыг тань ашиглан хэн нэгэн зээл авсан байх, та гүйлгээ хийгээгүй байхад данснаас мөнгө гарч орсон эсэхийг шалгуулаарай. Ингэснээр та болзошгүй эрсдэлээс өөрийгөө болон үр хүүхдийнхээ ирээдүйг сэрэмжилж байгаа гэсэн үг юм. Харин хэрэг хийсэн Хас банкны теллерүүдийн хэргийг шүүхээс гэм буруутайд тооцсон. Улмаар тэдэнд хорих ял бус торгох ял оноогоод хилийн хориг тавьсан. Тэд хэрэгт шалгагдаж байхдаа нэг ч өдөр цагдан хоригдоогүй, хорих ял ч сонсоогүй, зөвхөн торгуулаад өнгөрсөн байгаа юм. Тодруулбал, Хас банкны ажилтан Ц.Ариунаа 12 сая төгрөгөөр, С.Болортуяаг 10 сая төгрөгөөр торгоод өнгөрсөн байна. Учир нь гэмт хэрэг үйлдсэн Хас банкны ажилчид бага насны хүүхэдтэй, анх удаа гэмт хэрэг үйлдэж байгаа, хэргээ хүлээсэн зэрэг, хохирлоо барагдуулж байгаа нь ялыг хөнгөрүүлэх үндэслэл болж байгаа тул шүүгч тэднийг харж үзэн хуулийн хүрээнд ‘зөөлөн’ ял оноосон нь энэ юм.

“ДАРХАНЫ АРЬС ШИРНИЙ ЦОГЦОЛБОР” ТӨСЛИЙГ “ГАЦААСАН’’ АЛБАН ТУШААЛТНУУДЫГ ШҮҮХЭД ӨГЧЭЭ

10 / 03 1 сэтгэгдэл 680 үзсэнe

Монголд хийж бүтээх гэсэн аж ахуй нэгжүүдийн үйл ажиллагааг зарим улс төрчид хувийн ашиг сонирхлоор гацаадаг, зогсоодог байдал ил далд байсаар байна. Тухайлбал, 10 саяар тоологдох хог дээр хаягддаг малын арьсыг боловсруулах хүчин чадалтай “Дарханы арьс ширний цогцолбор” төслийн ажлыг яг ийм гажуудсан байдлаар зогсоочихоод байгаа. Тус төслийг хэрэгжүүлж буй компанийн зүгээс хэд хоногийн өмнө ХХААХҮ-ийн сайд асан З.Мэндсайхан, тус яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Т.Жамбалцэрэн, Хөнгөн үйлдвэрийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга М.Дондогдорж нарыг албан тушаалаа ашиглаж, бусдад давуу байдал бий болгож хохирол учруулсан гэх үндэслэлээр Авлигатай тэмцэх газарт шалгуулахаар өгсөн. Тэгвэл уг асуудлаар ДАШЦ компани Захиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж, шүүх хүлээн авч, хэрэг үүсгэжээ. Уг нэхэмжлэлд “Хөдөө аж ахуйн гаралтай түүхий эдийг боловсруулах зорилгоор “Дархан арьс ширний цогцолбор” төслийн бүтээн байгуулалтын инженерийн дэд бүтцийн болон шугам сүлжээ болон барилгын ажлууд Хөгжлийн банкны зээл болон өөрийн хөрөнгөөр санхүүжүүлээд явсан ч ХХААХҮЯ болон холбогдох албан тушаалтнуудын хүнд суртлаас үүдэн гацаж, их хэмжээний хохирол учирсан. Цаашлаад Засгийн газрын тогтоолыг ноцтой зөрчиж, хэрэгжүүлээгүйгээс дэд бүтэц, бүтээн байгуулалтын ажил 2021 оноос зогсонги байдалд орж, төсөлд зарцуулсан Хөгжлийн банкны зээл болон туслан гүйцэтгэгч хувийн аж ахуй нэгжүүдийн 40 гаруй тэрбум төгрөг ямар ч эдийн засгийн эргэлтэнд орох боломжгүйгээр царцаасан. Үүнтэй зэрэгцэн уг төсөлд зарцуулахаар Хөгжлийн банкнаас зээлсэн зээлийн хүү өдөр, өдрөөр явж хүнд байдалд оруулсан” тухай дурджээ. Улмаар Засгийн газрын 185 болон 234 дугээр тогтоолыг биелүүлэх болон Бодлогын гэрээг дүгнэж, төслийн ажлыг цаашид үргэлжлүүлэх талаар ХХААХҮЯ руу олон удаа хүсэлт хүргүүлсэн ч ямар хариу өгөөгүй байна. Тиймээс Захиргааны Ерөнхий хууль болон холбогдох хуулиудын хэрэгжилтын хүрээнд ”Бодлогын гэрээг дугнэх болон тайлбар авах тухай” хүсэлтийг шийдвэрлэхийг даалгах хүсэлт гаргажээ.

ОРОС 3-Р СУРГУУЛИЙН ШИНЭ ЗАХИРАЛ БАЙГАЛААТАЙГАА ГАР НИЙЛЭН АЖИЛЛАЖ БАЙНА

10 / 03 1 сэтгэгдэл 938 үзсэнe

Орос 3-р сургуулийн захирал Б.Болор өөрийн твиттер хуудаснаа "Шинэ долоо хоногийн мэндээ! Элдэв худал гүтгэлэг, цуу яриаг үл тоон, Байгалаа бид хоёр ажлаа хийсээр л байгаа шүү. " хэмээн жиргэжээ.

Б.ЧОЙЖИЛСҮРЭН: НИЙСЛЭЛЧҮҮДИЙГ ӨВӨЛ ХӨЛДӨӨХГҮЙН ТӨЛӨӨ АЖИЛЛАНА.ГАЙГҮЙ БАЙХ

10 / 03 1 сэтгэгдэл 490 үзсэнe

Өвөлжилтийн бэлтгэл хэрхэн хангагдсан талаар Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн хийлээ. Тэрбээр "Ажил явагдаж байгаа. Өвөлжилтийн бэлтгэл эрчим хүчний салбарт 85 орчим хувьтай хангагдсан.Хил дээр саатсан зүйлс, үнийн өсөлтөд нэрвэгдэж буй байдал тулгамдсан асуудал болоод байна. Нийслэлчүүдийг өвөл хөлдөөхгүйн төлөө ажиллана. Гайгүй байх" хэмээв.

Д.АМАРБАЯСГАЛАН: АН-Д ЯМАР Ч САНАЛ ТАВИАГҮЙ

10 / 03 0 сэтгэгдэл 488 үзсэнe

АН-ыг Засгийн газарт орж ажиллана, МАН-ынхан хамтарсан Засгийн газар байгуулна ГЭХ МЭДЭЭЛЭЛД ЗГХЭГ-ын дарга Д.Амарбаясгалан тайлбар өглөө. Тэрбээр: "Засгийн газар, Ерөнхий сайдын зүгээс албан ёсоор ийм нэг ч санал тавиагүй. Энэ нь хэвлэл мэдээллээр гарсан мэдээлэл. МАН 62 суудалтай Засгийн газрын эрхийг барьж буй улс төрийн хүчин. Энэ утгаараа үүрэг хариуцлагаа бүрэн үүрэх ёстой гэсэн зарчмын байр суурийг бүх түвшинд ярьдаг гэдгийг хэлмээр байна" хэмээв.

ХӨНГӨЛӨЛТТЭЙ ХҮҮТЭЙ ОРОН СУУЦНЫ ИПОТЕКИЙН ЗЭЭЛИЙН НӨХЦӨЛД ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАВ

10 / 03 0 сэтгэгдэл 1 226 үзсэнe

Монголбанкнаас хөнгөлөлттэй хүүтэй орон сууцны ипотекийн зээлийн нөхцөлд дараах өөрчлөлтийг оруулж, холбогдох журам, гэрээнд тусгалаа. Үүнд: 1.Ипотекийн хөтөлбөрийн нийт санхүүжилтийн 80 хувийг Монголбанк, 20 хувийг банкууд өөрийн эх үүсвэрээр 2022 оны 10 дугаар сараас эхлэн санхүүжүүлэх, 2.Монголбанкны эх үүсвэрээр олгох зээлийн дээд хэмжээг 2022 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн Улаанбаатар хотод 150.0 сая төгрөг, орон нутагт 100.0 сая төгрөг болгон нэмэгдүүлэх, 3.Орон нутагт шилжин суурьшиж буй өрхүүд жилийн 6 хувийн хүүтэй ипотекийн зээл авах тохиолдолд урьдчилгаа 30 хувийн төлбөрийн тодорхой хувьд Зээлийн батлан даалтын сангаас батлан даалт гаргаж болохоор тус тус шийдвэрлэлээ.

ЭРХ БАРИГЧИД АА, ЭХ ОРОНД ЧИНЬ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ТУСГААР ТОГТНОЛ ХЭРЭГТЭЙ БАЙНА

10 / 03 0 сэтгэгдэл 661 үзсэнe

Нийслэлд ирэх дөрвөн жил нэг ч орон сууц нэмж барих боломжгүй. Учир нь Улаанбаатар хот цахилгаан, эрчим хүчний гүн хомсдолд орсон. Шинэ эх үүсвэр нэмэхгүй л бол энэ өвөл хөлдөх эрсдэл өндөр байгааг салбарынхан нь хүртэл ил, цагаан зарлах болсон. Эрчим хүчний салбарын эрдэмтэд судлаачдын ярьж буйгаар “Лаа барьж, гал түлэх вий” хэмээн ярьж буй олны үг ортой бололтой юм. Эрчим хүчний салбарт тулгамдаж буй асуудал, цаашид хэрэгжүүлэх боломжтой гаргалгааны талаар салбарынхан хоёрхон хоногийн өмнө чуулав. “Чих тавьж” байхад манай улсын эрчим хүчний салбарт үндсээр нь шинэчлэл хийхгүй бол цаашид нөхцөл байдал улам дордох нь тодорхой болжээ. Өдгөө Монгол Улс эрчим хүчний 20 хувийн дутагдалд орсон гэнэ. Түүгээр зогсохгүй дулааны эрчим хүчний чадлын дутагдалтай аж. Цахилгаан станцуудын хүчин чадал хэрэглээгээ гүйцэхээ больсон гээд тулгамдаж байгаа асуудал их. Хамгийн эрсдэлтэй нь эрчим хүчний нийт тоноглолын 40 хувь нь ашиглалтын хугацаа нь дууссан гэнэ. Ядаж байхад ОХУ-ын эрчим хүчний системийг найдвартай гэж үзэж болохооргүй нөхцөл байдал үүсээд байгаа. Эдгээрээс дүгнэж үзвэл эрчим хүчний салбарт гарцаагүй хүндрэл тулгарсан уу гэвэл, тулгарсан. Дээрээс нь хуучин буюу одоо ашиглагдаж байгаа цахилгаан станцуудын хувьд цаашид хүчин чадлыг нэмж ашиглах ямар ч боломжгүй. Шинээр баригдах цахилгаан станц ч гэж байхгүй. Одоогоор зөвхөн “ДЦС-3” ТӨХК-ийн 300 мегаваттын өргөтгөл яригдаж байна. Энэ бүтээн байгуулалт ашиглалтад ороход дөрвөн жил шаардлагатай. Түүнээс өмнө шинэ хүчин чадал, эрчим хүчний эх үүсвэр ашиглалтад оруулж чадахгүй гэсэн үг. Тиймээс ч ирэх дөрвөн жилд нийслэлд нэг ч орон сууцны барилга барих боломжгүй, даац хэтэрсэн болохыг салбарын инженерүүд анхааруулсаар байгаа. Харамсалтай нь тэдний үгийг сонсдог, үүсээд байгаа нөхцөл байдалд бодит дүн шинжилгээ хийдэг хүн алга. Нийслэлд гишгэх газаргүй болтол орон сууц баригдсаар байна. Эцэст нь ямар ч төлөвлөлт, тооцоололгүй барилгууд сүндэрлэж, цахилгаан дээрээ гацах вий. Анхаарах л асуудал. Аливаа улс орны хөгжлийн хэмжүүрийн хамгийн чухал үзүүлэлт нь эрчим хүч байдаг. Тэгвэл Монгол Улсын эрчим хүчний тусгаар тогтнол өнөөдөр 100 хувь хангагдаагүй. Тоон хувиар илэрхийлбэл 80 хүртэлх хувийг хангаж байгаа гэх. Үлдсэн 20 хувийг Орос болон Хятадаас импортоор авдаг. Энэ бол тусгаар тогтнол хангагдаагүй байгаагийн илрэл. Иймээс л шинэ цахилгаан станц бий болгож байж дотоодын хэрэгцээг бүрэн хангах асуудлыг шийдвэрлэнэ. Түүнээс өнөөгийн нөөцөөр эрчим хүчний салбар тусгаар тогтноно гэвэл боломжгүй аж. Нэгэнт эрчим хүчний дутагдалд орчихсон өнөөгийн нөхцөлд бид яах ёстой вэ. Мэдээж төрөөс бодлогын хүрээнд шинэ эх үүсвэрүүдийг барьж байгуулах нь зөв. Нөгөө талаар хэрэглэгчдийн хувьд ч өөрөөс шалтгаалах зүйлээ хийх хэрэгтэй: Тэр нь цахилгааны зохистой хэрэглээ. Зайлшгүй шаардлагатай үедээ л эрчим хүч ашигла. Болж өгвөл гамна. Гэрэл, цахилгаанаа хэрэглэхгүй үедээ унтрааж занш. Энгийн боловч энэ үйлдэл чинь эх оронд чинь хэрэгтэй байна. Тухайлбал, 17:00-22:00 цагийн хооронд оргил ачааллын үе таардаг тул манай улс Оросоос өндөр үнээр эрчим хүч авахаас өөр аргагүйд хүрдэг гэнэ. Үүнийг иргэд ойлгож, хэт хэрэглээгээ тодорхой хэмжээнд бууруулж яагаад болохгүй гэж. СЭРГЭЭГДЭХ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ САЛБАРАА ДЭМЖ Бид эрчим хүчний хомсдолд орж байгааг их ярьдаг. Гэхдээ хамгийн гол нь “Энэ хямралаас яаж богино хугацаанд гарах вэ” гэдгийг чухалчилж авч үзэх нь ховор. Дэлхий нийтэд эрчим хүчний салбарт тулгарч байгаа гол асуудал бол дэлхийн дулаарал, хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах. Үүний тулд цэвэр эрчим хүчийг хэрэглэх зайлшгүй шаардлагатай байна. Цэвэр буюу сэргээгдэх эрчим хүчийг аль болох түлхүү хэрэглэхэд чиглэсэн арга хэмжээг төрийн бодлогын хэмжээнд авч хэрэгжүүлье. Өдгөө Монгол Улсын хувьд суурилагдсан хүчин чадлын 17-18 хувийг сэргээгдэх эрчим хүч эзэлж байгаа гэнэ. Чамлахааргүй үзүүлэлт. Ирээдүйд энэ тоог улам өсгөмөөр байна. Үйлдвэрлэлийн хувьд өнгөрсөн оны байдлаар 10 орчим хувийг сэргээгдэх эрчим хүчнээс бүрдүүлжээ. Хаа очиж манай улс газарзүйн байршлын хувьд нарны эрчим хүчийг ашиглах хамгийн таатай нөхцөл бүрдсэн орон гэдгийг эрчим хүчний инженерүүд дуу нэгтэй хэлдэг. Сэргээгдэх эрчим хүчний инженерийн хэлж буйгаар “Далай тэнгисээс хол, хуурай, эх газрын байршилд Монгол Улс байдаг учраас нэгж талбайд тусах нарны цацрагийн хэмжээ маш өндөр. Ялангуяа говийн бүс нутаг нарны эрчим хүчний асар өндөр нөөцтэй. Африкийн Сахар гэх мэт дэлхийн бусад цөл газартай харьцуулахад Монголын говь их сэрүүн уур амьсгалтай. Гадаах агаарын температур сэрүүн байхад нарны зайн цахилгаан үйлдвэрлэл нь улам нэмэгддэг. Хүйтэн ч гэсэн цэлмэг нар тусаж л байвал нарны зайн цахилгаан үйлдвэрлэл нь улам нэмэгддэг учир сэрүүн уур амьсгалтай байдаг нь Монгол Улсад нарны эрчим хүчийг ашиглах давуу тал болдог” гэнэ. Эндээс үзвэл бидэнд боломж, нөөц байна. Сэргээгдэх эрчим хүчний салбараа сэмбийтэл сайхан дэмжээд өгмөөр байна. Эрчим хүчээ эх орондоо бүрэн дүүрэн үйлдвэрлэдэг болъё. Засгийн газар, шинэ сайдын анхаарах гол асуудал ердөө энэ. Эх сурвалж: Өглөөний сонин

СТАНДАРТЫН БУС НҮХЭН ЖОРЛОНГ БУУЛГАХ АЯН АРХАНГАЙ АЙМАГТ ҮРГЭЛЖИЛЖ БАЙНА

10 / 03 0 сэтгэгдэл 464 үзсэнe

БОАЖ-ын Сайд Бат-Өлзийн Бат-Эрдэнэ -ийн албан даалгаврын хүрээнд Хангайн нурууны байгалийн цогцолборт газрын хамгаалалтын захиргааны албан хаагчид есдүгээр сарын 28-ны өдөр Архангай аймгийн Тэрхийн цагаан нуурын эргээс 230-360 метр зайд орших малчид болон гэр буудал ажиллуулдаг иргэдийн 15 нүхэн жорлон байгаагаас 4-ийг нь буулган халдваргүйжүүлэлт хийлээ. Хорго-Тэрхийн цагаан нуурын байгалийн цогцолборт газарт аялал жуулчлалын үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж байгууллагын бага оврын бохир ус цэвэрлэх ариун цэврийн байгууламж - 11, соруулдаг сайжруулсан нүхэн жорлон 27 байна.

ШҮҮГДЭГЧ НАРТ ЯЛ ЗАВШИХ БОЛОМЖИЙГ ШҮҮХ ОЛГОСОН УУ?

10 / 03 0 сэтгэгдэл 755 үзсэнe

Шүүхийн захиргааны байгууллага болох Шүүхийн ерөнхий зөвлөл (ШЕЗ)-өөс бүх шатны шүүхийн Тамгын газрын албан тушаалтнууд болох дарга, шүүх хуралдааны нарийн бичиг, шүүгчийн туслах зэрэг ажилтныхаа боловсролын бичиг баримтыг нягтлан үзэхээр төлөвлөсөн тухай дуулдах болов. Магадгүй багш нарын боловсролын гэрчилгээтэй холбоотой дуулиан дэгдсэний дараа шүүхийн Тамгын газарт ажиллаж буй эрхзүйч мэргэжил эзэмшсэн залуусын баримт бичигт ч анхаарал хандуулахгүй өнгөрч болохгүй биз. Юутай ч ШЕЗ-өөс хэргийн хөдөлгөөний нийтлэг аргачлалын хэрэгжилтийн хүрээнд цахим санд оруулж буй шүүхийн шийдвэр, тогтоол, магадлалтай холбоотой нягталж шалгах ажиллагаа хийж эхэлсэн юм билээ. Ийнхүү хянаж шалгаж буй бол шалгалтаа чанартай, үр дүнтэй хийж, хууль, журам зөрчсөн албан тушаалтнууддаа хариуцлага тооцвол цаашид үр дүнтэй байж, иргэдийн дунд илт унаад буй шүүхийн нэр хүндийг өргөхөд ч хэрэгтэй биз. Үүнийг онцлохын учир нь анхан шатны шүүхүүдэд хууль, журам зөрчсөн асуудал цөөнгүй гарч байгаатай холбоотой. Тухайлбал, нэгэн шүүхийн Тамгын газрын дарга Төрийн албаны тухай хуулийн 23.2.2-т заасан “эрхэлсэн түшмэлийн ангилалд хамаарах албан тушаалд томилогдох бол төрийн албанд наймаас доошгүй жил, үүнээс ахлах түшмэлийн албан тушаалд дөрвөөс доошгүй жил ажилласан байх бөгөөд мэргэшүүлэх багц сургалтад хамрагдаж, төгссөн байх” гэснийг зөрчиж томилогдсон нь бий. Ахлах түшмэлээр дөрвөн жил ч ажиллаагүй хүнийг улстөрчийн хүсэлт, шахалтаар томилсон гэх мэдээлэл бий. Орон нутгийн нэгэн шүүхийн Тамгын газрын даргын албан тушаал хашиж байсан хүн мэргэшүүлэх багц сургалтад ч хамрагдаагүй, тусгай шаардлагад заасан магистрын зэрэг ч хамгаалаагүй байсан гэдэг. Түүгээр ч зогсохгүй удаа дараа ял шийтгүүлсэн хүн шүүхийн Тамгын газрын даргаар ажиллаж байсан нь ч ил болсон билээ. Тэтгэвэрт гарах хуулийн хугацаа нь болчихоод байхад сандал, ширээгээ бөглөөд сууж буй, дэвшин томилогдох хүсэлтэй олон залууст садаа болж байгаа Тамгын газрын дарга ч бий гэдэг. Тиймээс зөвхөн шүүхүүдийн Тамгын газрын дарга гэлтгүй бусад ажилтныг нь ял шийтгэлтэй, эсэхээс авхуулаад боловсролынх нь бичиг баримтыг ШЕЗ-ийнхөн нягталж үзэхэд гэмгүй. Ял шийтгүүлсэн хүний мэдээллийг илгээх журам хэрэгжихгүй байна Хууль, журамд заасан шалгуур үзүүлэлтийг хангахгүй хүн шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлэгч байгууллагын Тамгын газарт томилогдоод тогтоосон эрх зүйн баримт бичгийг санаатай, санамсаргүй нь мэдэгдэхгүй хэрэгжүүлэхгүй байна. Магадгүй хууль, журмаа мэдэхгүйдээ тийм алдаа гаргалаа гэж үзэж болох. Монгол Улсад хэрэгжиж буй бүх хууль тогтоомж, эрх зүйн баримт бичгийг хүн бүр мэдэхгүй. Тиймээс шүүхийн захиргааны албан тушаалд томилогдож буй хүнийг мэргэшүүлэх сургалтад хамрагдсан байх шаардлага тавьдаг нь энэ мэт алдаа гаргахаас урьдчилан сэргийлж байгаа хэрэг биз. Гэхдээ шүүхийн Тамгын газрын эрх бүхий албан тушаалд томилогдчихсон хэрнээ хууль, журам зөрчиж, гэм буруутай нь тогтоогдож шийтгүүлсэн этгээдэд ял завшуулах боломж олгоно гэдэг байж боломгүй үйлдэл. Ийм нэг бодит үйл явдал нийслэл дэх нэгэн дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд гарсан ч нууцлаад, дарагдуулаад өнгөрч байна. Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, ШЕЗ-ийн даргын хамтарсан 2018 оны арванхоёрдугаар сарын 14-ний А/226/177 дугаар тушаалаар Эрүүгийн хариуцлага хүлээсэн хүн, хуулийн этгээдийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх журам, эрүүгийн хариуцлага хүлээсэн хүн, хуулийн этгээдийн тухай тэмдэглэлийг хэрхэн хэрэгжүүлэх талаар журам, загвар баталсан байдаг. 2019 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс мөрдөж эхэлсэн уг журмын 2.6-д “Анхан шатны шүүх нь прокуророос яллах дүгнэлт үйлдэж шилжүүлсэн хэргийг шийдвэрлэсэн, давж заалдах, хяналтын шатны шүүхээс шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгож дахин хэлэлцүүлэхээр буцаасан эрүүгийн хэргийг шийдвэрлэсэн тохиолдолд “Эрүүгийн хариуцлага хүлээсэн хүний тэмдэглэл”-ийг шүүхийн шийдвэр хүчинтэй болсон өдрөөс буюу шүүхийн шийдвэрийг уншиж сонсгосноос хойш… эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогчдоос дараагийн шатанд гомдол гаргасан, эсэхээс үл хамааран ажлын тав хоногт багтаан цагдаагийн төв байгууллагын Мэдээллийн сан хариуцсан нэгжид хүргүүлнэ” гэж заасан. Өөрөөр хэлбэл, анхан шатны шүүх тухайн шүүгдэгчийг гэм буруутайд тооцон алх цохисон л бол ажлын тав хоногт багтаан цагдаагийн байгууллагын Мэдээллийн санд тухайн хүний мэдээллийг хүргэх ёстой. Тэр мэдээлэл ирсэн даруйд цагдаагийнхан уг санд бүртгэж, баяжуулж байх үүрэгтэй юм билээ. Ял шийтгүүлсэн хүний мэдээллийг цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн санд хүргүүлэх ажлыг тухайн шүүхийн Тамгын газар хариуцан зохион байгуулж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих үүрэгтэй байхаар журамд заасан аж. Уг журмыг зөрчсөн бол харьяа байгууллагын даргын шийдвэрээр хариуцлага тооцох юм билээ. Гэвч хариуцлага тооцсон, эсэх нь тодорхойгүй. Дээрх журмын заалтыг дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Тамгын газрынхан хэрэгжүүлэхгүй ихэд удаж, ял шийтгүүлсэн хүмүүсийн мэдээллийг цагдаагийн байгууллагын Мэдээллийн санд хүргүүлэхгүй байсан учраас холбогдох газраас нь тухайн шүүх рүү хандаж, хэл ам хийснээр арай гэж ирүүлдэг болж. Тэр хугацаанд буюу энэ оны эхний гурван сард тухайн шүүх эрүүгийн 300-гаад хэрэг шийдвэрлэсэн байгаа юм. Тэдний дунд олны анхаарал татсан, улс төрд нөлөө бүхий албан тушаал хашиж байсан, яамны өндөр албан тушаалтнуудын холбогдсон гээд цөөнгүй хэрэг шийдэгдсэн нь бий. Тэдгээр шүүгдэгч нарын мэдээллийг цагдаагийн байгууллагын Мэдээллийн санд хугацаа алдаж хүргүүлснээр ял завших боломж олгосон байхыг ч үгүйсгэхгүй. Ингэж мэдээлэл нь хугацаа хожимдож очсоноор тухайн ял шийтгүүлсэн хүн хилээр гарч явах, Төрийн албаны хууль зөрчиж нийтийн албан тушаалтнаар томилогдох гэх зэргээр сөрөг үр дагавар ихтэй нь мэдээж. Харин энэ хугацаанд ял шийтгүүлсэн хэчнээн хүн төрийн албанд томилогдсон, хилээр гарч явсан, ямар сөрөг үр дагавар учирсан тухай мэдээлэл харамсалтай нь алга. Уг нь ХЗДХЯ-наас санаачлан шүүх эрх мэдлийн байгууллагуудын мэдээллийн нэгдсэн цахим сан байгуулахаар эхлэлийг нь тавьсан ч заримынх нь хойрго байдлаас болж өнөөг хүртэл ажил хэрэг болоогүй байна. Уг сан ашиглалтад орсон бол нийслэлийн нэгэн дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Тамгын газрынхан шиг хууль, журмаа хэрэгжүүлэхгүй хав дарах явдал гарахгүй байсан биз. Тиймээс цаашид ийм явдал дахин гаргахгүйн тулд ШЕЗ-ийнхөн шүүхийн захиргааны байгууллагын албан тушаалтнуудаа хууль, журмаа хэрэгжүүлэхэд анхаараад зогсохгүй шүүх эрх мэдлийн байгууллагуудын мэдээллийн нэгдсэн цахим сан бүрдүүлж, хэрэг хаана яваа, мөрдөгч, прокурор, шүүгч нь хэн бэ гэдгийг ч хараад байх боломжийг иргэдэд нээж өгвөл зүгээр сэн. Монгол Улс цахим засаглалд шилжихээр тунхагласан өнөө үед ийм нэгдсэн сан байгуулахад хэргийн оролцогч иргэдэд ч, мөрдөгч, прокурор, шүүхийн Тамгын газрынханд ч хэрэгтэй. Цаашлаад давж заалдах гомдол гаргасан хэргийг тогтоосон хугацаанд нь давж заалдах шатны шүүх рүү хүргүүлээгүй гэх хэл ам ч багасаж, Шүүхийн сахилгын хороонд очих шүүгчийн тоо ч буурах нь лавтай. Тиймээс ШЕЗ шүүгч нарынхаа эрх ашгийг хамгаалах гэж буй бол энэ бүхэнд анхаарах шаардлагатай болжээ.