УИХ-ЫН ГИШҮҮНИЙ БҮРЭН ЭРХ ДУУСГАВАР БОЛСНЫ ДАРАА 12 САР ОЛГОДОГ МӨНГӨН ТЭТГЭМЖИЙГ ЦУЦЛАХ ЁСТОЙ ГЭЖ ҮЗЭЖ, САНАЛ ДҮГНЭЛТ БОЛОВСРУУЛАХ АЖЛЫН ХЭСЭГ БАЙГУУЛЛАА

11 / 04 0 сэтгэгдэл 480 үзсэнe

Төрийн байгуулалтын байнгын хороо болон Өргөдлийн байнгийн хорооны өнөөдөр /2025.11.04/-ийн хуралдаанаар иргэн Ц.Батболдын нийтийн өргөдлийн цахим системд гаргасан Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.9 дэх хэсэгт “Хэрэв гишүүн бүрэн эрх дуусгавар болсноос хойш ажил эрхлээгүй бол 12 сарын хугацаанд гишүүний үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний тэтгэмж, бага цалинтай ажилд орсон бол цалингийн зөрүүтэй тэнцэх хэмжээний тэтгэмж, ...олгоно” гэсэн заалтыг хүчингүй болгох өргөдлийг хэлэлцэн, тус асуудлыг судалж, санал дүгнэлт боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулах тухай байнгын хорооны тогтоолын төслийг баталлаа. Ажлын хэсгийн ахлагчаар УИХ-ын гишүүн Б.Хэрлэн, ажлын хэсгийн гишүүдээр УИХ- ын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ, Х.Баасанжаргал, О.Саранчулуун, С.Зулпхар, Л.Энх-Амгалан, Б.Пунсалмаа, О.Алтангэрэл, Г.Уянгахишиг нар ажиллана. УИХ-ын гишүүнд тэтгэмж олгох тухай хуулийн заалт нь 1997 оноос эхлэн хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд 2006 оны нэмэлт өөрчлөлтөөр тэтгэмж олгох хугацааг 12 сар болгосон байна. Гишүүдийн зүгээс УИХ-ын тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.9 дэх заалтыг хүчингүй болгохыг дэмжиж буйгаа илэрхийлж, өнөөгийн цаг үетэй уялдуулан шинэчлэх шаардлагатай гэв.

АИ-92 АВТОБЕНЗИНИЙ ИМПОРТ, ТЭЭВЭРЛЭЛТИЙН НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ

11 / 04 0 сэтгэгдэл 197 үзсэнe

2025 оны 11 дүгээр сарын 4-ний өдрийн байдлаар Монгол Улсын хэмжээнд нийт 92 вагон АИ-92 автобензин байна. Үүнээс нийт 46 вагон нь буулгалтын өртөөнүүдэд байрлаад байна. Үүнд: •Сүхбаатар өртөө – 5 вагон /Толгойт өртөө рүү буулгах зориулалттай/ •Дархан-1 өртөө – 5 вагон •Дархан-2 өртөө – 2 вагон •Рашаант өртөө – 8 вагон •Толгойт өртөө – 12 вагон •Улаанбаатар өртөө – 19 вагон Мөн Сүхбаатар өртөөнөөс хөдлөж, буулгалтын өртөөд рүү чиглэж буй 41 вагон замд байна. •Улаанбаатар өртөө рүү – 2 вагон •Толгойт өртөө рүү – 39 вагон Замын-Үүд өртөөнд 45 вагонцистерн АИ-92 төрлийн автобензин орж ирээд байна.

Ж.ЧИНБҮРЭН, Б.ДЭЛГЭРСАЙХАН НАРТ ЁС ЗҮЙН ХАРИУЦЛАГА ХҮЛЭЭЛГЭХ ХУРЛЫН ИРЦ БҮРДЭЭГҮЙ ТУЛ ХОЙШЛОГДЛОО

11 / 04 0 сэтгэгдэл 400 үзсэнe

Өчигдөр /2025.11.03/ УИХ-ын Ёс зүйн дэд хороо хоёр сайдын ёс зүйн асуудлыг хэлэлцэхээр товлоод байв. Тодруулбал, УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаагийн гомдлын дагуу Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэнд, нэр бүхий сэтгүүлчдээс ирүүлсэн гомдлын дагуу Зам, тээврийн сайд Б.Дэлгэрсайханд хариуцлага тооцох асуудлыг хэлэлцэхээр болсон. Гэвч өчигдөр Ёс зүйн дэд хорооны хурлын ирц хүрээгүй тул хурлыг хойшлуулжээ.

НДС “ЧИНГИС ХААН” БАНКНААС 85 ТЭРБУМ, “КАПИТАЛ”-ААС 64.2 ТЭРБУМ ТӨГРӨГИЙН АВЛАГАТАЙ

11 / 03 0 сэтгэгдэл 298 үзсэнe

"Чингис хаан" банкнаас Нийгмийн даатгалын сангийн өр төлбөрт 101.7 тэрбум төгрөгийг 1.8 тэрбум төгрөгийн хүүгийн орлогын хамт нийт 103.57 тэрбум төгрөгийг барагдуулах шүүхийн шийдвэр гарснаас хойш 2025 оны 11-р сарын 3-ны өдрийг хүртэл нийт 18.6 тэрбум төгрөгийг төлүүлжээ. Үүнээс 11.1 тэрбум төгрөгийг мөнгөн хөрөнгөөр, 7.5 тэрбум төгрөгийн 11 ширхэг үл хөдлөх хөрөнгө хүлээн авсан бөгөөд хөрөнгийг худалдан борлуулахаар нээлттэй дуудлагын худалдаа зохион байгуулах ажлыг хийж байна. Нийгмийн даатгалын байгууллага 2025 онд Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн шийдвэрүүдийн дагуу 7.5 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий 11 ширхэг үл хөдлөх хөрөнгийг өр төлбөрт тооцон, мөнгөн хөрөнгөөр 2.7 тэрбум төгрөг шилжүүлснээр нийт 10.2 тэрбум төгрөгийн өр төлбөр барагдаж Чингис хаан банкны нийгмийн даатгалын санд төлөх өр төлбөр 85.0 тэрбум төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. Харин Капитал банкны эрх хүлээн авагчаас нийгмийн даатгалын сангийн өр төлбөрт 104.2 тэрбум төгрөг барагдуулах шүүхийн шийдвэр гарснаас хойш өнөөдрийг хүртэл нийт 40 тэрбум төгрөгийг төлүүлсэн байна. Үүнээс 13.8 тэрбум төгрөгийг мөнгөн хөрөнгөөр, 26.2 тэрбум төгрөгийн 87 ширхэг үл хөдлөх хөрөнгөөр барагдуулж, 12.0 тэрбум төгрөгийн 62 үл хөдлөх хөрөнгийг худалдан борлуулж, санд хөрөнгийг төвлөрүүлээд байна. Нийгмийн даатгалын байгууллага 2025 онд Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн шийдвэрээр 1.2 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий есөн ширхэг үл хөдлөх хөрөнгийг өр төлбөрт тооцон, мөнгөн хөрөнгөөр 0.3 тэрбум төгрөг шилжүүлснээр нийт 1.5 тэрбум төгрөгийн өр төлбөр барагдаж Капитал банкны нийгмийн даатгалын санд төлөх өр төлбөр 64.2 тэрбум төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. Нийгмийн даатгалын ерөнхий газраас нийгмийн даатгалын сангийн авлагыг барагдуулахаар шат дараалсан арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж байгаа бөгөөд Чингис хаан банкны өр төлбөрийг барагдуулах, хөрөнгө илрүүлэхээр Улсын ерөнхий Прокурорын газар, Авлигатай тэмцэх газар, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газар, мэргэжлийн хууль эрх зүй, өмгөөллийн байгууллагатай хамтран ажиллаж байна. Мөн Монгол Улсын Ерөнхий сайдын 2025 оны 75 дугаар захирамжаар ажлын хэсэг байгуулагдаж, Чингис хаан банкны өр төлбөрийн үлдэгдлийг барагдуулах чиглэлээр холбогдох эрх бүхий байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байна. Эх сурвалж: НДЕГ

ШӨНИЙН ТАРИФЫН ХӨНГӨЛӨЛТӨНД ХАМРАГДАХ ЖУРАМ

11 / 03 0 сэтгэгдэл 623 үзсэнe

Шөнийн тарифын хөнгөлөлт гэж юу вэ? Монгол Улсын Засгийн газраас агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор гэр хорооллын айл өрхийн орой, шөнийн цагаар хэрэглэсэн цахилгааны тарифт 2017 оноос хөнгөлөлт үзүүлж эхэлсэн. Шөнийн тарифын хөнгөлөлт нь жил бүрийн 11-р сарын 01-ээс дөрөвдүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл үргэлжилдэг. Шөнийн тарифын хөнгөлөлтөд хэн, хэрхэн хамрагдах вэ? Нийслэл болон аймгийн төв, 10 мянгаас дээш хүн амтай сум, суурин газрын гэр хорооллын айл өрхийн хэрэглэгчид хамрагдах бөгөөд дараах нөхцөлийг хангасан байна. Үүнд: Цахилгааны үлдэгдэл төлбөргүй Зөвхөн ахуйн хэрэгцээнд болон амьдарч байгаа гэр сууцаа халаах зориулалтаар хэрэглэх Цагийн ялгаварт тарифт тоолууртай өрхүүд хамрагдана. Хэдээс, хэдэн цагийн хооронд хөнгөлөлт тооцогддог вэ? Оройн 21:00 цагаас өглөөний 09:00 цаг хүртэлх хэрэглэсэн хэрэглээнд шөнийн тарифт хөнгөлөлт үзүүлнэ. Хөнгөлөлт тооцох хязгаар бий юу? Хэрэглэгч нь: 220В-ын сүлжээнд холбогдсон бол 1500кВт.ц хүртэлх, 380В-ын сүлжээнд холбогдсон бол 3000кВт.ц хүртэлх хэрэглээг 100%, хязгаараас давсан хэрэглээг 50% хөнгөлнө. Цахилгааны төлбөрийг хэрхэн тооцоолдог вэ? Хэрэглэгчийн төлбөрийг тооцохдоо тоолуурын заалтыг үндэслэн өдөр, орой, шөнийн хэрэглээ тус бүрийн нийт хэрэглээнд эзлэх хувийг гаргаж, хувь тус бүрийг хэрэглээний 150кВт.ц, 151-300кВт.ц, 300кВт.ц-ээс дээш гэсэн гурван ангилал бүхий шатлалд тарифаар үржүүлж, нийлбэр дүнг гаргадаг байна. Эх сурвалж: УБЦТС

ХҮН АМ, ОРОН СУУЦНЫ ЗАВСРЫН ТООЛЛОГОД ХАМРАГДАХ ЗААВАР

11 / 03 0 сэтгэгдэл 248 үзсэнe

Хүн ам, орон сууцны 2025 оны завсрын тооллогыг Хүн ам, орон сууцны улсын тооллогын тухай хууль болон НҮБ-ын тооллого явуулах зарчим, зөвлөмжийн дагуу бүртгэлд суурилсан аргаар зохион байгуулж байна. ХҮН АМ, ОРОН СУУЦНЫ ТООЛЛОГОД ХАМРАГДАХ ЗААВАР Алхам №1: Гадаад улсад оршин суугаа Монгол Улсын иргэн та ЭНЭ холбоосоор нэвтэрч тооллогод хамрагдана уу. Алхам №2: Тус холбоосоор бүртгүүлсний дараа таны цахим шууданд нэвтрэх эрх илгээнэ. Уг нэвтрэх эрхийг ашиглан тооллогын цахим хуудаст нэвтэрч та өөрийн оршин суугаа зорилго, хөдөлмөр эрхлэлт болон боловсролт зэрэг мэдээллээ үнэн зөв бөглөх шаардлагатай. "Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай" болон "Статистикийн тухай" хуулийн дагуу мэдээллийн нууцыг чандлан хадгална. Хүн ам, орон сууцны 2025 оны завсрын тооллогын мэдээллээ баталгаажуулж, иргэний үүргээ биелүүлж, тооллогодоо идэвхтэй хамрагдахыг Үндэсний Статистикийн хорооноос уриаллаа.

ЗАМЫН ЗӨРЧЛИЙГ МЭДЭЭЛЭГЧ ИРГЭДЭД УРАМШУУЛАЛ ОЛГОХ ЖУРАМ ХЭРЭГЖИЖ ЭХЛЭЭД БАЙНА

11 / 03 0 сэтгэгдэл 350 үзсэнe

Улаанбаатар хотод өчигдрөөс /2025.11.01/-ээс эхлэн дараах зохицуулалт үйлчилж эхэллээ. Явган хүний зам, автобусны буудал дээр автозамын нэгдүгээр эгнээг хааж зогссон, автомашинаа зогсоолд бусдын хөдөлгөөнд саад болохоор байрлуулсан зөрчлийг иргэд зургаар баталгаажуулан, 102 аппликэйшнээр ЗХУТ-д илгээвэл урамшуулал олгоно. Тухайлбал, 20,000 төгрөгийн торгууль ногдуулсан бол зөрчил мэдээлсэн иргэн 10-20 хувийн буюу 2,000-4,000 төгрөгийн урамшуулал авах боломжтой. Хэрэв зөрчил гаргасан жолооч торгуулиа хугацаандаа төлөөгүйгээс үнийн дүн өссөн бол урамшуулал өссөн дүнгээс тооцогдох юм. Ингэхдээ олгох урамшууллын дүнгээс орлогын албан татвар суутгаж, иргэний данс руу шилжүүлнэ. Харин зөрчил гаргасан жолоочид торгуулиа төлөх хүртэл нэмэгдэл хүү тооцогдох бөгөөд таван сарын дараа 20 мянган төгрөгийн торгууль 30 мянга болж өсдөг. Энэ тохиолдолд мэдээлэгч иргэнд 6,000 төгрөгийн урамшуулал бодогдох аж. Тус урамшууллын олголт нь НӨАТ-ын буцаан олголтын хугацаатай ижил буюу 2026 оны нэгдүгээр сарын 20-нд 2025 оны сүүлийн хоёр сарын урамшууллыг, дөрөвдүгээр сарын 20-нд эхний гурван сарын урамшууллыг нэг удаа олгохоор тогтсон байна. Эх сурвалж: Тээврийн цагдаагийн алба

ХОЁР САЙД ЁС ЗҮЙН ШҮҮЛТҮҮРТ

11 / 03 0 сэтгэгдэл 188 үзсэнe

Өнөөдөр /2025.11.03/ 14:00 цагт УИХ-ын Ёс зүйн дэд хороо “ёс зүйгүй үйлдэл, хариуцлагагүй үг, авир”-ын асуудлаар ширүүхэн хэлэлцэнэ. Энэ удаа ёс зүйн шүүлтүүрт хоёр сайд “тусгай зочин”-оор орж байна. Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн- "УИХ-ын гишүүн Д.Ганмааг дарамталсан, үг хэлэх эрхэд халдсан гэх гомдлын улмаас". Зам, тээврийн сайд Б.Дэлгэрсайхан "сэтгүүлчидтэй ёс зүйгүй харьцсан, төрийн албан тушаалтанд үл зохих авир гаргасан гэх шалтгаанаар" Ёс зүйн дэд хороо өмнө нь ч улс төрчдөд хатуу “шар карт” үзүүлж байсан. Хамгийн сүүлд УИХ-ын гишүүн Х.Баттулгын цалинг зургаан сарын турш 20 хувиар хасаж, М.Нарантуяа (Нара)-д анхааруулга өгч байв. Тэгвэл өнөөдрийн хурал дээр төрийн хоёр сайдын хэн нь ёс зүйн шугамаа давах вэ, хэн нь унах вэ гэдэг нь тодорно. Төрийн нэрийг унагаасан үг, үйлдлийн цаана хариуцлага гэж бий. Харин Ёс зүйн хороо өнөөдөр түүнийг үнэхээр хэрэгжүүлж чадна уу, эсвэл зүгээр нэг “сануулга”-ар дуусгах уу?

ДАВЖ ЗААЛДАХ ШАТНЫ ШҮҮХ А.ГАНХУЯГТ ХОРИХ ЯЛ ОНООСОН ЗАЛИЛАХ ГЭМТ ХЭРГИЙГ ГЭМТ ХЭРГИЙН ШИНЖГҮЙ ҮНДЭСЛЭЛЭЭР ХЭРЭГСЭХГҮЙ БОЛГОЛОО

10 / 30 0 сэтгэгдэл 1 188 үзсэнe

“Ногоон автобус” гэх тодотголтой 24 хүнд холбогдох эрүүгийн хэргийг Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүх 2025 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдрөөс 2025 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдрийг хүртэл оролцогчдын гаргасан гомдол, эсэргүүцлээр хянан хэлэлцэж өнөөдөр шийдвэрээ танилцууллаа. Анхан шатны шүүхээс дөрөвдүгээр сарын 9-нд гаргасан шийдвэрээр ногоон автобусны хэрэгт Монгол Улсын 9 иргэн, БНСУ-ын 2 иргэний хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, бусад 15 хүнийг ялласан. Тухайлбал, “Тэнүүн Огоо” ХХК-ийн захирал А.Ганхуягт нийтийн албанд ажиллах эрхийг нь 3 жил хасаж, 6 жил хорих ял оноосон бол С.Жавхлантбаатарыг нийтийн албанд ажиллах эрхийг нь 4 жил хасан, 3 жил хорих ялаар шийтгэсэн байдаг. Мөн 13 хүнд нийтийн албанд ажиллах, зорчих эрх хасах ял оноосныг шүүгдэгчид эсэргүүцэн, давж заалдсан байна. Тэдний гомдлыг давж заалдах шатны шүүх хянан хэлэлцээд, анхан шатны шүүхийн шийдвэрт нэмэлт өөрчлөлт оруулжээ. Анхан шатны шийтгэх тогтоолоор А.Ганхуягт оноосон залилах гэмт хэргийг гэмт хэргийн шинжгүй үндэслэлээр хэргийг хэрэгсэхгүй болголоо.

НОТЛОХ ҮҮРГИЙН ХУВААРИАС ЗУГТСАН ХЭВЭЭР БАЙГАА Б.ЭНХБАЯРЫГ АЛБАДАН ИРҮҮЛЭХЭЭР ЯРИГДАЖ БАЙНА

10 / 30 0 сэтгэгдэл 2 418 үзсэнe

Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх УИХ-ын гишүүн, ХЗДХ-ийн сайд Б.Энхбаярыг албадан ирүүлэх ажиллагаа явуулахаар болжээ. Учир нь түүнд холбогдуулан иргэний хэрэг үүсгэсэн бөгөөд шүүхийн нэхэмжлэлээ гардаж аваад хариу тайлбар өгөх ёстой ч бултаж зугтсаар өдийг хүрч байгаа юм. Тодруулбал, УИХ-ын гишүүн Д.Амарбаясгалангийн нэр төр, алдар хүндэд халдсан гэх үндэслэлээр тус тойргийн шүүхээс Б.Энхбаярт холбогдуулан иргэний хэрэг үүсгэсэн. Тэрээр нэхэмжлэлээ хүлээн авсан ч нотлох үүргээ биелүүлэхгүй байна. УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр ямар үндэслэл, баримттайгаар УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгаланг гүтгэсэн бэ гэдгээ шүүх дээр нотлох шаардлагатай буюу нотлох үүргийн хуваарьтай учраас ийнхүү албадан ирүүлэх ажиллагаа хийхээр бэлтгэж байгаа ажээ. Тэрээр УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан нь “хүн нухаад, чандарласан”, “орд эзэмшиж, нүүрс хулгайлсан” гэх мэтээр гүтгэсэн учраас Д.Амарбаясгалангийн өмгөөлөгчдийн зүгээс шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан юм.