Г.БАТБЯМБА: "ШИНЭ ТЭНГЭР, ГАЗАР" ШАШНЫ УРСГАЛД ЭЭЖ МААНЬ ЭЛСЭЭД ХОЁР ЖИЛИЙН ДАРАА АМИА АЛДСАН

11 / 04 0 сэтгэгдэл 842 үзсэнe

Шинэ тэнгэр, газар” шашны урсгалаас болж хохироод буй нэгэн гэр бүлийн гишүүд мэдээлэл хийлээ. Тэдний ээж энэхүү шашны урсгалд элсэж, хоёр жилийн дараа сүм дээрээ илтгэл тавьж байх үедээ нас барсан байна. Энэ талаар том хүү Г.Батбямба “Монгол сүм нэртэй “Шинэ тэнгэр, газар” шашны урсгалд ээж маань элсээд хоёр жилийн дараа амь насаа алдлаа. Ээжийнхээ 49 хоногийг өнгөрөөгөөд энэхүү хэвлэлийн хурлыг хийж байна. Ээж маань 2024 оны нэгдүгээр сараас энэ сүмд явж эхэлсэн. Анхандаа сэтгэл зүйн сургалтад явж байна гэдэг байсан. Нийгэмд сайн үйлс хийдэг хувь хүний хөгжлийн сургалт гэсэн. Гурван сарын дараагаас намайг сургалтад явахыг хүссэн. Ингээд би очиж үзэхэд сүмийн үйл ажиллагаа эрхэлж байсан.Тиймээс би сүмд явахгүй гэдгээ хэлэхэд уурлаж, худлаа ярих болсон. Сүүлдээ ээжийн минь зан ааш өөрчлөгдөж, намайг сатаны сүнстэй гэж хараах болсон. Ийм байдалтай явсаар есдүгээр сарын 16-ны өдрийн 12 цагт сүм дээрээ илтгэл тавьж байгаад амиа алдсан. Тиймээс нэг ч гэсэн гэр бүл элэг бүтэн байж, бидний үзсэн энэ зүйлийг битгий үзээсэй, энэ урсалд битгий ороосой гэж сэрэмжлүүлж байна” гэсэн юм. Тус сургалт нь библи судлал, хувь хүний хөгжлийн сургалт хэмээн хүмүүсийг элсүүлдэг байна. Мөн элсэн орсон хүмүүсээ заавал доороо хүн элсүүл гэж шахдаг гэнэ. Ингээд тэд гудамжинд яваа настай хүмүүсийг онилж, элсүүлдэг байна. Ингээд зогсохгүй орлогынх нь 10 хувийг татвар болгон авдаг аж. Монголчууд бид шашин шүтэх, эс шүтэх эрхтэй сонголт дээрээ анхаарах хэрэгтэй хэмээн тэд хэлж байлаа.

ФҮЛХЭМ КЛУБ ГЭРЭЭНИЙ ҮЙЛДЭГДЭЛ ТӨЛБӨРӨӨ ӨГӨӨГҮЙ ГЭХ ШАЛТГААНААР МАНАЙ ЗАСГИЙН ГАЗРЫГ АРБИТРЫН ШҮҮХЭД ӨГЧЭЭ

11 / 04 0 сэтгэгдэл 211 үзсэнe

Соёлын сайд асан Ч.Номин Английн Премьер лигийн Фүлхэм клубтэй 2024 оны зургаадугаар сараас хамтын ажиллагаагаа эхлүүлж байв. Гэвч тус клубийн зүгээс гэрээний үлдэгдэл төлбөр болох 430 гаруй мянган фунт буюу 2 тэрбум төгрөгөө шилжүүлээгүй гэх шалтгаанаар Монгол Улсын Засгийн газрыг арбитрын шүүхэд өгсөн байна. Энэ талаар ССАЖЗ-ын сайд Ч.Ундрам "Английн Премьер лигийн Фүлхэм клуб Манай улсын Засгийн газрыг арбитрын шүүхэд өгсөн талаарх мэдэгдэл ирсэн. Үлдэгдэл төлбөрөө цаг хугацаандаа төлөөгүй гэсэн. Манай зүгээс төсвийн тодотголоор үлдэгдэл санхүүжүүлэлтийн мөнгийг чиг үүргийн дагуу Гадаад харилцааны яам руу шилжүүлсэн. Гэрээ шилжүүлэх болон ажил үүргээ өгч авах, ажлын хэсэг гарах гэх мэт бичиг цаасны ажил явж байгаа. Үүнээс гадна үлдэгдэл төлбөрийг төлөх албатай юу, гэрээнд юу гэж заасныг судлах ажлууд явж байгаа" гэжээ.

УИХ-ЫН ГИШҮҮНИЙ БҮРЭН ЭРХ ДУУСГАВАР БОЛСНЫ ДАРАА 12 САР ОЛГОДОГ МӨНГӨН ТЭТГЭМЖИЙГ ЦУЦЛАХ ЁСТОЙ ГЭЖ ҮЗЭЖ, САНАЛ ДҮГНЭЛТ БОЛОВСРУУЛАХ АЖЛЫН ХЭСЭГ БАЙГУУЛЛАА

11 / 04 0 сэтгэгдэл 510 үзсэнe

Төрийн байгуулалтын байнгын хороо болон Өргөдлийн байнгийн хорооны өнөөдөр /2025.11.04/-ийн хуралдаанаар иргэн Ц.Батболдын нийтийн өргөдлийн цахим системд гаргасан Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.9 дэх хэсэгт “Хэрэв гишүүн бүрэн эрх дуусгавар болсноос хойш ажил эрхлээгүй бол 12 сарын хугацаанд гишүүний үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний тэтгэмж, бага цалинтай ажилд орсон бол цалингийн зөрүүтэй тэнцэх хэмжээний тэтгэмж, ...олгоно” гэсэн заалтыг хүчингүй болгох өргөдлийг хэлэлцэн, тус асуудлыг судалж, санал дүгнэлт боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулах тухай байнгын хорооны тогтоолын төслийг баталлаа. Ажлын хэсгийн ахлагчаар УИХ-ын гишүүн Б.Хэрлэн, ажлын хэсгийн гишүүдээр УИХ- ын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ, Х.Баасанжаргал, О.Саранчулуун, С.Зулпхар, Л.Энх-Амгалан, Б.Пунсалмаа, О.Алтангэрэл, Г.Уянгахишиг нар ажиллана. УИХ-ын гишүүнд тэтгэмж олгох тухай хуулийн заалт нь 1997 оноос эхлэн хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд 2006 оны нэмэлт өөрчлөлтөөр тэтгэмж олгох хугацааг 12 сар болгосон байна. Гишүүдийн зүгээс УИХ-ын тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.9 дэх заалтыг хүчингүй болгохыг дэмжиж буйгаа илэрхийлж, өнөөгийн цаг үетэй уялдуулан шинэчлэх шаардлагатай гэв.

АИ-92 АВТОБЕНЗИНИЙ ИМПОРТ, ТЭЭВЭРЛЭЛТИЙН НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ

11 / 04 0 сэтгэгдэл 228 үзсэнe

2025 оны 11 дүгээр сарын 4-ний өдрийн байдлаар Монгол Улсын хэмжээнд нийт 92 вагон АИ-92 автобензин байна. Үүнээс нийт 46 вагон нь буулгалтын өртөөнүүдэд байрлаад байна. Үүнд: •Сүхбаатар өртөө – 5 вагон /Толгойт өртөө рүү буулгах зориулалттай/ •Дархан-1 өртөө – 5 вагон •Дархан-2 өртөө – 2 вагон •Рашаант өртөө – 8 вагон •Толгойт өртөө – 12 вагон •Улаанбаатар өртөө – 19 вагон Мөн Сүхбаатар өртөөнөөс хөдлөж, буулгалтын өртөөд рүү чиглэж буй 41 вагон замд байна. •Улаанбаатар өртөө рүү – 2 вагон •Толгойт өртөө рүү – 39 вагон Замын-Үүд өртөөнд 45 вагонцистерн АИ-92 төрлийн автобензин орж ирээд байна.

Ж.ЧИНБҮРЭН, Б.ДЭЛГЭРСАЙХАН НАРТ ЁС ЗҮЙН ХАРИУЦЛАГА ХҮЛЭЭЛГЭХ ХУРЛЫН ИРЦ БҮРДЭЭГҮЙ ТУЛ ХОЙШЛОГДЛОО

11 / 04 0 сэтгэгдэл 435 үзсэнe

Өчигдөр /2025.11.03/ УИХ-ын Ёс зүйн дэд хороо хоёр сайдын ёс зүйн асуудлыг хэлэлцэхээр товлоод байв. Тодруулбал, УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаагийн гомдлын дагуу Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэнд, нэр бүхий сэтгүүлчдээс ирүүлсэн гомдлын дагуу Зам, тээврийн сайд Б.Дэлгэрсайханд хариуцлага тооцох асуудлыг хэлэлцэхээр болсон. Гэвч өчигдөр Ёс зүйн дэд хорооны хурлын ирц хүрээгүй тул хурлыг хойшлуулжээ.

НДС “ЧИНГИС ХААН” БАНКНААС 85 ТЭРБУМ, “КАПИТАЛ”-ААС 64.2 ТЭРБУМ ТӨГРӨГИЙН АВЛАГАТАЙ

11 / 03 0 сэтгэгдэл 326 үзсэнe

"Чингис хаан" банкнаас Нийгмийн даатгалын сангийн өр төлбөрт 101.7 тэрбум төгрөгийг 1.8 тэрбум төгрөгийн хүүгийн орлогын хамт нийт 103.57 тэрбум төгрөгийг барагдуулах шүүхийн шийдвэр гарснаас хойш 2025 оны 11-р сарын 3-ны өдрийг хүртэл нийт 18.6 тэрбум төгрөгийг төлүүлжээ. Үүнээс 11.1 тэрбум төгрөгийг мөнгөн хөрөнгөөр, 7.5 тэрбум төгрөгийн 11 ширхэг үл хөдлөх хөрөнгө хүлээн авсан бөгөөд хөрөнгийг худалдан борлуулахаар нээлттэй дуудлагын худалдаа зохион байгуулах ажлыг хийж байна. Нийгмийн даатгалын байгууллага 2025 онд Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн шийдвэрүүдийн дагуу 7.5 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий 11 ширхэг үл хөдлөх хөрөнгийг өр төлбөрт тооцон, мөнгөн хөрөнгөөр 2.7 тэрбум төгрөг шилжүүлснээр нийт 10.2 тэрбум төгрөгийн өр төлбөр барагдаж Чингис хаан банкны нийгмийн даатгалын санд төлөх өр төлбөр 85.0 тэрбум төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. Харин Капитал банкны эрх хүлээн авагчаас нийгмийн даатгалын сангийн өр төлбөрт 104.2 тэрбум төгрөг барагдуулах шүүхийн шийдвэр гарснаас хойш өнөөдрийг хүртэл нийт 40 тэрбум төгрөгийг төлүүлсэн байна. Үүнээс 13.8 тэрбум төгрөгийг мөнгөн хөрөнгөөр, 26.2 тэрбум төгрөгийн 87 ширхэг үл хөдлөх хөрөнгөөр барагдуулж, 12.0 тэрбум төгрөгийн 62 үл хөдлөх хөрөнгийг худалдан борлуулж, санд хөрөнгийг төвлөрүүлээд байна. Нийгмийн даатгалын байгууллага 2025 онд Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн шийдвэрээр 1.2 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий есөн ширхэг үл хөдлөх хөрөнгийг өр төлбөрт тооцон, мөнгөн хөрөнгөөр 0.3 тэрбум төгрөг шилжүүлснээр нийт 1.5 тэрбум төгрөгийн өр төлбөр барагдаж Капитал банкны нийгмийн даатгалын санд төлөх өр төлбөр 64.2 тэрбум төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. Нийгмийн даатгалын ерөнхий газраас нийгмийн даатгалын сангийн авлагыг барагдуулахаар шат дараалсан арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж байгаа бөгөөд Чингис хаан банкны өр төлбөрийг барагдуулах, хөрөнгө илрүүлэхээр Улсын ерөнхий Прокурорын газар, Авлигатай тэмцэх газар, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газар, мэргэжлийн хууль эрх зүй, өмгөөллийн байгууллагатай хамтран ажиллаж байна. Мөн Монгол Улсын Ерөнхий сайдын 2025 оны 75 дугаар захирамжаар ажлын хэсэг байгуулагдаж, Чингис хаан банкны өр төлбөрийн үлдэгдлийг барагдуулах чиглэлээр холбогдох эрх бүхий байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байна. Эх сурвалж: НДЕГ

ШӨНИЙН ТАРИФЫН ХӨНГӨЛӨЛТӨНД ХАМРАГДАХ ЖУРАМ

11 / 03 0 сэтгэгдэл 644 үзсэнe

Шөнийн тарифын хөнгөлөлт гэж юу вэ? Монгол Улсын Засгийн газраас агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор гэр хорооллын айл өрхийн орой, шөнийн цагаар хэрэглэсэн цахилгааны тарифт 2017 оноос хөнгөлөлт үзүүлж эхэлсэн. Шөнийн тарифын хөнгөлөлт нь жил бүрийн 11-р сарын 01-ээс дөрөвдүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл үргэлжилдэг. Шөнийн тарифын хөнгөлөлтөд хэн, хэрхэн хамрагдах вэ? Нийслэл болон аймгийн төв, 10 мянгаас дээш хүн амтай сум, суурин газрын гэр хорооллын айл өрхийн хэрэглэгчид хамрагдах бөгөөд дараах нөхцөлийг хангасан байна. Үүнд: Цахилгааны үлдэгдэл төлбөргүй Зөвхөн ахуйн хэрэгцээнд болон амьдарч байгаа гэр сууцаа халаах зориулалтаар хэрэглэх Цагийн ялгаварт тарифт тоолууртай өрхүүд хамрагдана. Хэдээс, хэдэн цагийн хооронд хөнгөлөлт тооцогддог вэ? Оройн 21:00 цагаас өглөөний 09:00 цаг хүртэлх хэрэглэсэн хэрэглээнд шөнийн тарифт хөнгөлөлт үзүүлнэ. Хөнгөлөлт тооцох хязгаар бий юу? Хэрэглэгч нь: 220В-ын сүлжээнд холбогдсон бол 1500кВт.ц хүртэлх, 380В-ын сүлжээнд холбогдсон бол 3000кВт.ц хүртэлх хэрэглээг 100%, хязгаараас давсан хэрэглээг 50% хөнгөлнө. Цахилгааны төлбөрийг хэрхэн тооцоолдог вэ? Хэрэглэгчийн төлбөрийг тооцохдоо тоолуурын заалтыг үндэслэн өдөр, орой, шөнийн хэрэглээ тус бүрийн нийт хэрэглээнд эзлэх хувийг гаргаж, хувь тус бүрийг хэрэглээний 150кВт.ц, 151-300кВт.ц, 300кВт.ц-ээс дээш гэсэн гурван ангилал бүхий шатлалд тарифаар үржүүлж, нийлбэр дүнг гаргадаг байна. Эх сурвалж: УБЦТС

ХҮН АМ, ОРОН СУУЦНЫ ЗАВСРЫН ТООЛЛОГОД ХАМРАГДАХ ЗААВАР

11 / 03 0 сэтгэгдэл 284 үзсэнe

Хүн ам, орон сууцны 2025 оны завсрын тооллогыг Хүн ам, орон сууцны улсын тооллогын тухай хууль болон НҮБ-ын тооллого явуулах зарчим, зөвлөмжийн дагуу бүртгэлд суурилсан аргаар зохион байгуулж байна. ХҮН АМ, ОРОН СУУЦНЫ ТООЛЛОГОД ХАМРАГДАХ ЗААВАР Алхам №1: Гадаад улсад оршин суугаа Монгол Улсын иргэн та ЭНЭ холбоосоор нэвтэрч тооллогод хамрагдана уу. Алхам №2: Тус холбоосоор бүртгүүлсний дараа таны цахим шууданд нэвтрэх эрх илгээнэ. Уг нэвтрэх эрхийг ашиглан тооллогын цахим хуудаст нэвтэрч та өөрийн оршин суугаа зорилго, хөдөлмөр эрхлэлт болон боловсролт зэрэг мэдээллээ үнэн зөв бөглөх шаардлагатай. "Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай" болон "Статистикийн тухай" хуулийн дагуу мэдээллийн нууцыг чандлан хадгална. Хүн ам, орон сууцны 2025 оны завсрын тооллогын мэдээллээ баталгаажуулж, иргэний үүргээ биелүүлж, тооллогодоо идэвхтэй хамрагдахыг Үндэсний Статистикийн хорооноос уриаллаа.

ЗАМЫН ЗӨРЧЛИЙГ МЭДЭЭЛЭГЧ ИРГЭДЭД УРАМШУУЛАЛ ОЛГОХ ЖУРАМ ХЭРЭГЖИЖ ЭХЛЭЭД БАЙНА

11 / 03 0 сэтгэгдэл 380 үзсэнe

Улаанбаатар хотод өчигдрөөс /2025.11.01/-ээс эхлэн дараах зохицуулалт үйлчилж эхэллээ. Явган хүний зам, автобусны буудал дээр автозамын нэгдүгээр эгнээг хааж зогссон, автомашинаа зогсоолд бусдын хөдөлгөөнд саад болохоор байрлуулсан зөрчлийг иргэд зургаар баталгаажуулан, 102 аппликэйшнээр ЗХУТ-д илгээвэл урамшуулал олгоно. Тухайлбал, 20,000 төгрөгийн торгууль ногдуулсан бол зөрчил мэдээлсэн иргэн 10-20 хувийн буюу 2,000-4,000 төгрөгийн урамшуулал авах боломжтой. Хэрэв зөрчил гаргасан жолооч торгуулиа хугацаандаа төлөөгүйгээс үнийн дүн өссөн бол урамшуулал өссөн дүнгээс тооцогдох юм. Ингэхдээ олгох урамшууллын дүнгээс орлогын албан татвар суутгаж, иргэний данс руу шилжүүлнэ. Харин зөрчил гаргасан жолоочид торгуулиа төлөх хүртэл нэмэгдэл хүү тооцогдох бөгөөд таван сарын дараа 20 мянган төгрөгийн торгууль 30 мянга болж өсдөг. Энэ тохиолдолд мэдээлэгч иргэнд 6,000 төгрөгийн урамшуулал бодогдох аж. Тус урамшууллын олголт нь НӨАТ-ын буцаан олголтын хугацаатай ижил буюу 2026 оны нэгдүгээр сарын 20-нд 2025 оны сүүлийн хоёр сарын урамшууллыг, дөрөвдүгээр сарын 20-нд эхний гурван сарын урамшууллыг нэг удаа олгохоор тогтсон байна. Эх сурвалж: Тээврийн цагдаагийн алба

ТУУЛ УСАН ЦОГЦОЛБОР ТӨСӨЛ ХЭРЭГЖСЭНЭЭР ЖИЛД 100 САЯ ШОО МЕТР УС ХУРИМТЛУУЛНА

11 / 03 0 сэтгэгдэл 8 үзсэнe

Улаанбаатар хот өнөөг хүртэл ундны болон үйлдвэрийн усан хангамжаа газрын доорх гүний усны нөөцөөс бүрэн хангаж байна. Судалгаагаар 2040 онд нийслэлийн хоногийн усны хэрэглээ 772,450 шоо метр хүрэхээр байгаа нь усны шинэ эх үүсвэрийг бүрдүүлэх зайлшгүй шаардлага бий болгож байгаа юм. Энэ хүрээнд газар доорх болон гадаргын усны нөөцийг нэмэгдүүлж, ашиглалтын найдвартай байдлыг баталгаажуулах, Улаанбаатар болон дагуул хотуудын урт хугацааны усан хангамжийг тогтвортой хангах зорилгоор “Туул Усан цогцолбор” төслийг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна. Тус усан цогцолбор нь усан сан, ус дамжуулах шугам сүлжээ, цэвэршүүлэх байгууламж бүхий иж бүрэн дэд бүтэцтэй байх бөгөөд нийт 5569 ам метр талбайд хэрэгжинэ. Усан сангийн далангийн урт 685.15 метр, өндөр 35.8 метр, хурдасны гүн 19.84 метр байхаар ТЭЗҮ-д тусгаж байна. Төслийн хүрээнд гадаргын ус ашиглах боломжийг нээж, усны нөөцийг нэмэгдүүлэх, тогтвортой ус хангамжийг бий болгох төдийгүй үерийн эрсдэлээс хамгаалах, голын экологи, орчны тэнцвэрт байдлыг хангах зэрэг олон эерэг нөлөөлөлтэй байхаар төлөвлөсөн. Усны нөөц хомсдох, газрын доорх усны түвшин буурах зэрэг эрсдэлтэй тулгарч байгаа өнөөгийн нөхцөлд тус төсөл нь урт хугацаанд хотын ус хангамжийн баталгаа болох юм. Тухайлбал, гадаргын усыг хуримтлуулснаар жилд 50–100 сая шоо метр усны нөөцийг нэмэгдүүлэх нөхцөл бүрдэнэ. Бүгд Найрамдах Энэтхэг улсын KPIL (Kalpataru Projects International Limited) нь урьдчилсан судалгаа, техникийн шийдлийг боловсруулахаар ажиллаж байна. Тус байгууллага нь олон төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн бөгөөд 19.000 км гаруй ус дамжуулах хоолой барьж, 15 сая гаруй хүнд буюу 750,000 гаруй айл өрхийг усны эх үүсвэрт холбосон олон улсын хэмжээнд усан хангамжийн салбарт туршлагатай компани юм.