УИХ-ЫН СОНГУУЛЬД ОРОЛЦОХ 19 НАМ, ХОЁР ЭВСЛИЙН МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР НИЙТЭД ИЛ БОЛЖЭЭ

06 / 10 0 сэтгэгдэл 248 үзсэнe

УИХ-ын сонгуульд оролцох 19 нам, хоёр эвслийн мөрийн хөтөлбөр нийтэд ил болжээ. Тухайлбал эрх баригч нам буюу МАН хүүхдийн мөнгийг үргэлжлүүлэн олгоно гэсэн бол АН-ын мөрийн хөтөлбөрт Орос, Хятадыг холбосон авто болон төмөр зам, хий дамжуулах хоолой, эрчим хүчний шугам, нефтийн хоолой зэрэг төслийг дэмжиж, монгол хүн түлхүү ажиллах боломжийг бүрдүүлнэ гэж амласан байна. Нэр Намын жагсаалт Тойрогт 1. Монгол Ардын нам МАН 48 / 48 78 / 78 2. Ардчилсан нам АН 48 / 48 78 / 78 3. Үндэсний эвсэл ҮЭ 23 / 48 43 / 78 4. Иргэний зориг ногоон нам ИЗНН 12 / 48 59 / 78 5. Шинэ нэгдсэн эвсэл ШНЭ 37 / 48 53 / 78 6. Монголын Либерал Ардчилсан нам МоЛАН 0 / 48 1 / 78 7. Эх Орон нам ЭОН 4 / 48 39 / 78 8. Бүгд найрамдах нам БНН 15 / 48 39 / 78 9. Монголын Социал Демократ Нам МСДН 0 / 48 6 / 78 10. Эрхчөлөөг хэрэгжүүлэгч нам ЭХН 5 / 48 25 / 78 11. Иргэний хөдөлгөөний нам ИХН 48 / 48 76 / 78 12. ХҮН нам ХҮН 47 / 48 75 / 78 13. Эх орончдын нэгдсэн нам ЭОНН 0 / 48 1 / 78 14. Монгол Консерватив нам МКН 0 / 48 22 / 78 15. Ард түмний хүч нам АТХН 8 / 48 52 / 78 16. Монголын хүний төлөө нам МХТН 4 / 48 38 / 78 17. Үнэн ба Зөв нам ҮБЗН 18 / 48 62 / 78 18. Эрх чөлөөний эвсэл нам ЭН 4 / 48 43 / 78 19. Ард түмний олонхийн засаглал нам АТОЗН 27 / 48 44 / 78 20. Иргэдийн Оролцооны Нэгдэл Нам ИОНН 4 / 48 53 / 78 21. Сайн ардчилсан иргэдийн нэгдсэн нам САИНН 18 / 48 37 / 78 Эдгээр мөрийн хөтөлбөрт аудитын байгууллага дүгнэлт гаргаж, Сонгуулийн Ерөнхий Хороонд хүргэжээ. “Сонгууль 2024” хуудаснаас нэр дэвшигчдийн жагсаалт болон багц мэдээллийг авах боломжтой.

НИЙТ НЭР ДЭВШИГЧДИЙН 61 ХУВЬ НЬ ЭРЭГТЭЙ, 39 ХУВЬ НЬ ЭМЭГТЭЙ БАЙНА

06 / 10 0 сэтгэгдэл 176 үзсэнe

Сонгуулийн ерөнхий хорооноос 2024 оны ээлжит сонгуульд нэр дэвшигчдийн статистикийг "Тунгаахуй" өгөгдлийн урлантай хамтран танилцууллаа. Нийт нэр дэвшигчдийн 61 хувь нь эрэгтэй, 39 хувь нь эмэгтэй байна. Тойрогт нэр дэвшигчдийн 65 хувь нь эрэгтэй, 35 хувь нь эмэгтэй байна.

ГЭР БҮЛЭЭРЭЭ ТЕНДЕР ЗАЛГИДАГ П.МӨНХТУЛГА УИХ-Д С.БАЯРЦОГТ, Ө.ПҮРЭВБААТАР НАРЫН "ГАР, ХӨЛ" БОЛОХ УУ

06 / 10 0 сэтгэгдэл 257 үзсэнe

Төрд ажиллаад ханатлаа баяжиж амжаагүй хүмүүсийн хүслийг өв залгамжлагчид нь үргэлжлүүлэхээр УИХ-ын танхим өөд мацсаар байна. Тэдний нэг нь АН-аас УИХ-ын I тойрогт нэр дэвшигч П.Мөнхтулга. Тэр өмнө нь буюу 2020 оны сонгуульд мөн л нэр дэвшиж ёстой л “хамрынхаа урдуур” тасдуулж байсан. Энэ удаа амьхандаа их л итгэл төгс байсан ч тойрог нь томорчихсон. Мань П.Мөнхтулгын хувьд нутгийнхан нь “Хөх чоно” группын үүсгэн байгуулагч, Эрчим хүчний дэд сайд асан Ө.Пүрэвбаатарын том хүү гэдгээр нь мэднэ. Тийм ч болохоор томоохон бизнесмений хүү гэдгээрээ үеийнхнээсээ хөрөнгөөр илүүрхэж, хүүхнүүдээр ёстой л “нааддаг” хэмээн хүрээнийхэн нь ярих болсон. Топ моделиудыг “оймс” шигээ сольдог гэгддэг П.Мөнхтулгыг 2020 онд санаандгүй байдлаар нэр дэвшчихсэн хэмээн учир мэдэх хүмүүс ч ихэд дургүйлхэж байв. Учир нь тухайн үед П.Мөнхтулгын аав Ө.Пүрэвбаатар УИХ-ын 2016 оны сонгуулиар бүдэрсэн “шархаа нөхөж” дахин нэр дэвшихээр АН-тайгаа тохироо хийсэн ч жийгдчихсэн. Тиймээс хоосон хоцрохгүйн тулд өөрийн том хүүдээ Архангайн тойргийг “авч өгсөн” гэдэг. П.Мөнхтулга сүрхий бизнесмен мэт харагддаг ч цаана нь гэр бүл нь байдаг. Түүний нэр дээр “Эе-Эв” ХХК байдаг бөгөөд аав Ө.Пүрэвбаатар нь хөрөнгө оруулагч нь. Мөн ээж С.Төмөрчөдөр нь “Өгөөмөрбаян булаг” ХХК-ийг эзэмшдэг. Гэхдээ тэд мэдээлэлд ойр байдлаа ашигладаггүй гэх баталгаа алга. Тодруулбал П.Мөнхтулгын гэр бүл нь Сангийн сайд асан С.Баярцогттой худ ураг бөгөөд П.Мөнхтулгын дүү охин нь С.Баярцогтын бэр. Тэдний авсан тендерүүдийг харвал: Дээрхүүд бол ердөө жишээ. Учир нь П.Мөнхтулгын аав Ө.Пүрэвбаатарын нэр дээр олон компани байдаг бөгөөд тэднийгээ нэг тендерт зэрэг оруулаад аль нэгийг нь шалгаруулчихдаг гэдэг нь ч ил харагдаж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл “Хөх чоно”-ын өв залгамжлагч гэгддэг П.Мөнхтулгыг аав нь улстөр дэх өв залгамжлагчаа болгохыг хүссээр явна. Уг нь өв хөрөнгийн хувьд залгамжлагч байж болох ч улстөрийн тавцанд бол байж боломгүй үйлдэл. Улстөр, бизнесийн хүрээнийхэн хүзүү, сээрээрээ холбогдож олигархи бүлэглэлийг бий болгочхоод байхад дахиад ураг садан, гэр бүлээрээ бизнес, улстөрд зүтгэнэ гэдэг монголчуудын эрх ашиг бус тухайн гэр бүлийн ашиг сонирхлын төлөөх шийдвэрүүд л гарсаар байх болно гэдэг нь ойлгомжтой.

СУРТАЛЧИЛГААНЫ САМБАРЫГ ХААНА БАЙРЛУУЛЖ БОЛОХГҮЙ ВЭ…

06 / 10 0 сэтгэгдэл 223 үзсэнe

Сонгууль болоход гудамж талбай өнгө үзэмж орох нь битгий хэл бүр эсрэгээрээ хаана л бол хаана, хэн дуртай нь эрээн мяраан өнгөтэй, стандартад үл нийцсэн самбар байршуулдаг. Сурталчилгаа дуусангуут түүнийгээ аваад замын хажууд эсвэл хаа дарйалдсан хогийн цэг дээр аваачаад хаячихдаг. Тэгвэл энэ удаа хууль журмаар зохицуулж өгч байгааг СЕХ-ноос мэдээлсэн байна. Тухайлбал нам, эвслийн сонгууль эрхэлсэн байгууллага, нэр дэвшигчийн ухуулах байраас өөр барилга байгууламжид сурталчилгааны самбар гаргахгүй аж. Мөн сурталчилгааны нэгдсэн самбар байршуулахдаа замын тэмдэг, тэмдэглэгээ, гэрлэн дохио, хөдөлгөөн зохицуулах болон бусад хэрэгслийг халхлахгүй, бусдын эд хөрөнгө, явган зорчигчдод аюул учруулахгүй, замын хөдөлгөөнд саад учруулахгүйгээр байршуулах юм байна.

СОНГУУЛЬ ТАНЫ САНАЛААР "ДУТНА"

06 / 07 0 сэтгэгдэл 204 үзсэнe

УИХ-ын ээлжит сонгууль болоход 21 хоногийн хугацаа үлджээ. 2024 оны парламентын сонгууль энэ сарын 28-нд болох бөгөөд Баасан гараг таарч буй. Саналаа өгөх шалтгаан 1 2020, 2016 онуудын сонгуулийн ирцийг харж үзвэл залуучуудын оролцоо хамгийн бага байдаг. Гэтэл сонгуулийн зардал 4 жил тутам үржигдэн нэмэгдэж буйг олон нийтийн зүгээс анзаардаггүй. Тухайн зардал улсын төсвөөс буюу таны халааснаас гардаг гэдгийг мартаж болохгүй. Тухайлбал 2020 оны УИХ-ын сонгуулийн ирц хамгийн бага буюу 73.6 хувьтай байсан бөгөөд 20.4 тэрбум төгрөгийг зарцуулсан байдаг. Харин 2016 онд 16.5 тэрбум төгрөгийг зарлагджээ. 2012, 2016, 2020 онуудад сонгуулийн ирц түүхэн доод хэмжээнд хүрч буурсан юм.

НИЙТИЙН ТЭЭВРЭЭР ҮЙЛЧЛҮҮЛЖ БУЙ ЗОРЧИГЧДЫН “ТОЛГОЙ“-Г ТООЛЖ ЭХЭЛЖЭЭ

06 / 07 0 сэтгэгдэл 228 үзсэнe

Нийтийн тээврийн автобуснуудад толгой тоолох төхөөрөмжийг сар гаруйн өмнөөс суурилуулж эхэлсэн. НЗД бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар "Автобусаар зорчигчдын толгой, карт уншилтын тоо хоорондоо "мөргөж" байх ёстой. Хэрвээ энэ тоо зөрвөл тухайн автобусны жолоочтой хариуцлагын асуудал ярина" хэмээж байсан. Тэгвэл ийнхүү төхөөрөмжийг туршилтын байдлаар ашиглаж эхэлжээ. Мөн жолооч нар хажууд бэлэн мөнгөний хайрцгийг ажиллуулж эхэлсэн байна. Иргэд картаа цэнэглэж амжаагүй тохиолдолд тухайн хайрцаг руу мөнгөө хийх аж.

ТАВДУГААР СУРГУУЛИАС ИХ СУРГУУЛИЙН ГУДАМЖ ХҮРТЭЛХ ЗАМЫГ МАРГААШНААС ХААЖ ЗАМ ЗАСВАРЫН АЖИЛ ХИЙНЭ

06 / 07 0 сэтгэгдэл 181 үзсэнe

Чингэлтэй дүүргийн 4 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр Нэгдсэн үндэсний гудам буюу Тавдугаар сургуулийн уулзвараас Их сургуулийн гудамж хүртэлх авто замыг түр хааж, засварлахаар болжээ. Тодруулбал, зургаадугаар сарын 8-ны өдрийн 23:00 цагаас 10-ны 06:00 цагийн хооронд хааж авто замын хэсэгчилсэн засвар, шинэчлэлтийн ажлыг хийж гүйцэтгэнэ. Тус ажлын хүрээнд тэгш байдал алдагдсан, суулт үүссэн авто замын хашлагыг асфальт бетон хучилтын түвшинд тааруулан засварлах, инженерийн шугам сүлжээний худгийн тагийг асфальт бетон хучилтын түвшинд тааруулах, авто замын зорчих хэсэгт асфальт бетон хучилт болон тэмдэг, тэмдэглэгээний ажлууд хийгдэх юм. Иймд иргэд, жолооч та бүхэн бусад замыг сонгон хөдөлгөөнд оролцохыг Нийслэлийн Замын Хөгжлийн Газраас зөвлөлөө.

НАЛАЙХ ДҮҮРЭГТ НЭГ ГЭР БҮЛИЙН ХОЁР ХҮН АЯНГАНД ЦОХИУЛЖ, ЭХНЭР НЬ НАС БАРЖЭЭ

06 / 07 0 сэтгэгдэл 439 үзсэнe

Нийслэл хотод өчигдөр орсон аадар борооны улмаас нэг иргэн аянганд цохиулж нас барсан харамсалтай осол бүртгэгджээ. Тодруулбал, Налайх дүүргийн нутаг дэвсгэрт, нэг гэр бүлийн хоёр хүн мотоциклтой явж байгаад аянганд цохиулж, эхнэр нь нас барж, нөхөр нь эмнэлгийн байгууллагад хүргэгдсэн байна. Иймд иргэдийг болзошгүй эрсдэлээс сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна.

СОЛГОЙ ХӨГЖИМ ШИГ НИЙГЭМД...

06 / 06 0 сэтгэгдэл 223 үзсэнe

МАН мөнгөндөө эрдэж байгаа бол АН ард иргэддээ найдаж байна Хамаг бүхэн хаалттай Хатуу чанга заалттай Солгой хөгжим шиг энэ нийгэмд Согтуурах шиг жаргал алга… гэж яруу найрагч Р.Чойном 1967 онд халаглан бичиж байж. Энэ бол хүний эрхийг нухчин дардаг хаалттай нийгмээ сөрж, амьдралаараа хэлмэгдсэн эрх чөлөөний дуучийн бухимдлаас төрсөн шүлэг. Эл шүлгээс хойш 20 шахам жилийн дараа Монголд ардчилсан хувьсгал өрнөж, нийгэм солигдсон. Монгол Улс арчиллын замаар замнаад 30 гаруй жилийг үдлээ. Гэвч өнөөдөр Р.Чойномын дээрх мөртүүд эрхгүй аманд уншигдсан өдрүүд үргэлжилж байна. Хамаг бүхэн хаалттай... солгой хөгжим шиг нийгэм... Сүүлийн найман жилд завсаргүй, үнэмлэхүй олонхоор засаглахдаа ардчиллыг аажим аажмаар боомилж, хууль, шүүхийн байгууллагыг хар савартаа базсан МАН-ын аархал арай л хэтэрч буйг нүдээр харж, биеэр мэдэрч суугаа учраас дээрх мөртүүд аманд орчихоод байгаа хэрэг. Иргэдийг аж байдлын хувьд ч, оюун санааны хувьд ч ядуу байлгаж, далайсан газарт нь далд орж, далласан газарт нь ил гардаг манкурт боол болгохыг МАН үеийн үед хүсэж ирсэн. Өнгөрсөн нийгэмд энэ хүслээ бараг л гүйцээх дөхсөнийг нь ардчилал тасалсан юм. 1990 оны ардчилсан хувьсгалаар Монгол Улс тусгаар тогтнолоо, монголчууд эрх чөлөөгөө олж авсан. Үг хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх, шашин шүтэх, мэдэх зэрэг хүн эхийн хэвлийгээс унахдаа авч төрдөг язгуур эрхүүд ардчилалтай хамт монголчуудад ирж, Үндсэн хуульдаа ч үүнийгээ тунхагласан. 1990 оноос хойш саяхныг хүртэл монголчууд ардчилсан улсын эрх чөлөөт иргэн хэмээн итгэл дүүрэн хэлж чадаж байсан. Харин сүүлийн хэдэн жил эрх чөлөө алгуур хумигдсаар, ялангуяа үг хэлэх, үзэл бодолтой байх, хэвлэн нийтлэх, мэдэх эрхүүд ноцтой зөрчигдсөөр, өдгөө аюулын ирмэгт тулаад байна. МАН-ыг шүүмжилсан хүн ажилгүй болоод дуусдаг байсан бол сүүлийн жилүүдэд шоронд ордог болтлоо нөхцөл байдал хүндэрлээ. Сүүлийн дөрвөн жилд үг хэлснийхээ төлөө, үзэл бодлоо илэрхийлснийхээ төлөө, эрх баригчдын үйл хэргийг таалаагүйнхээ төлөө хэчнээн олон хүн шүүхийн хаалга татаж, “Бүгд найрамдах” уншуулав. Эрх баригчдыг шоглосон зураг сошиал сүлжээнд нийтэлснийхээ төлөө цагдаад дуудагдаж торгуулсан залуугаас эхлээд шууд бичлэгээр бухимдлаа илэрхийлснийхээ төлөөсөнд шоронд суусан Д.Мөнх-Эрдэнэ хүртэл уртаас урт жагсаалт бий. Шүүх, цагдаагийн үүдэнд хадагдсаар сонгууль өнгөрөөх нь нэгэнт тодорхой болсон хүмүүс ч нэг биш байна. Эрээ цээрээ алдсан, эрх мэдэлдээ бялуурсан, бүхнийг хүчээр шийдэх гэсэн, бүгдийг нэг л цонхоор харуулах гэсэн МАН-ынхан чөлөөт бус нийгмийг аль хэдийн бий болгосон. Бодоод үзээрэй, танд эрх баригчдын талаарх шүүмжлэлт бодлоо эрс шийдэмгий хэлэх зориг байна уу. Ажил, бизнесээ, ар гэр, ах дүүгээ бодоод амаа хамхисан нь дээр гэсэн бодолтой хүн л олон болсон, магад танд ч ийм бодол төрж байгаа байх. Бид ийм айдастайгаар сонгуультай золгож байна. Нэг талд нь жирийн иргэд, ардчилсан үзэлтнүүдийн үг хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхийг хааж, шүүх цагдаагаар хорьчихоод, нөгөө талд эрх мэдэлтнүүд бүх телевиз, сайт, сонин, сошиал сувгаар тархи угаалтыг хахтал цацаж байна. Төр засаг, хууль шүүхийн бүх эрх мэдлийг гартаа атгаж, мөнгө хөрөнгөөр халгиж цалгисан атгаалжин хар МАН-тай мөнгөгүй, хэвлэл мэдээлэлгүй, үзэл бодлоо илэрхийлэх боломжууд нь хаалттай намууд хүч тэнцвэргүй тулаанд орж байна. Тиймээс үзэл бодолтой, үнэт зүйлтэй иргэдийнхээ мэдрэмжид л найдахаас өөр сонголт монголчуудад алга. Өнгөрсөн 30 жилд иргэд хэр хэрсүүжиж, үзэл бодол нь хэрхэн төлөвшсөнөөс энэ сонгуулийн хувь заяа төдийгүй энэ улсын хувь заяа шийдэгдэх нь. Бүхнийг хаана, бооно, хорино, цагдана гэдэгтээ бүрэн итгэсэн МАН-ын омог хэрээс хэтэрч бусад намуудын сонгуулийн сурталчилгааны ажилд хүртэл хориг саад тавьж, штабын ажилтнуудыг нь барьж хориод эхэлсэн. Ингэж дарангуйллын замдаа шуударсан хэрнээ УИХ-ын дарга Г.Занданшатар өчигдөр хаврын чуулганыг хааж хэлсэн үгэндээ “Ардчиллын гажуудлыг заслаа” гэнэ билээ. Удахгүй МАН ардчиллыг хамгаалагчийн малгай өмсөж гарч ирэхийн эхлэл юм биз. Хонины арьс нөмөрсөн чононд хууртаж, хотоо харлуулав. Хэрсүү, хянамгай байгаарай, ирээдүйгээ бодоорой та минь. Дарангуйлал уу, ардчилал уу гэдгийг шийдэх эрх одоохондоо бидний гарт байгаа шүү. Эх сурвалж: А.Амина

“БЭЛТЭС МӨРӨНГИЙН” ЛУЙВАР....

06 / 06 0 сэтгэгдэл 312 үзсэнe

“Мөнгийг чинь өсгөж өгнө” гэж 13 мянга орчим иргэнээс мөнгө татан төвлөрүүлж нийт 2549 иргэнд 45 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан хэргийг Хөвсгөл аймгийн “Бэлтэс мөрөн” компанийнхан үйлдсэн байдаг. Уг хэргийг тус компанийн Г.Нямдэлгэр, С.Ганбаатар, Р.Бузмаа, Г.Нямдалай, Г.Пүрэвсүрэн, Н.Уяабор, Ч.Очир, Д.Цэнгэнбаяр, Б.Мэндсайхан нарт холбогдуулан шалгаж буй бөгөөд Прокурорын газраас тэднийг залилах, мөнгө угаах хэрэг үйлдсэн гэж үзсэн байдаг. Хөвсгөл аймагт 7 дахь өдрөө үргэлжилж байгаа эл хэрэг олны анхаарлын төвд байсаар байна.