Met Gala 2021 улаан хивсний ёслолын сонин содон хувцаслалт
Met Gala 2021 улаан хивсний ёслолын хамгийн сонин содоноос:
Анхан шатны шүүх 2021 онд эрүүгийн 12068 хэрэг, иргэний 45444 хэрэг, захиргааны 1764 хэрэг, зөрчлийн 21946 хэрэг нийт 80417 хэргийг хянан шийдвэрлэж, 1115 хүнийг хорих ял эдлэхээс хугацааны өмнө суллаж, 2351 хүнд цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авчээ. Анхан шатны шүүхээр хянан шийдвэрлэсэн эрүүгийн хэрэг өмнөх оноос 10.4 хувиар, иргэний хэрэг 15.3 хувиар тус тус буурсан бол захиргааны хэрэг 15.7 хувиар, зөрчлийн хэрэг 4.8 хувиар тус тус өссөн бол.
Давж заалдах шатны шүүх 2021 онд эрүүгийн 2105 хэрэг, иргэний 2529 хэрэг, захиргааны 722 хэрэг, зөрчлийн 468 хэрэг нийт 5824 хэргийг хянан шийдвэрлэсэн бол. Давж заалдах шатны шүүхээр хянан шийдвэрлэсэн эрүүгийн хэрэг өмнөх оноос 22.1 хувиар, иргэний хэрэг 25.5 хувиар, зөрчлийн хэрэг 9.3 хувиар тус тус буурсан бол захиргааны хэрэг 9.1 хувиар өссөн үзүүлэлттэй гарсан байна.
Тухайлбал: Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн хэрэгжилт Шүүхээс Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэх хэсэгт зааснаар нийт 3136 ялтныг өршөөн хэлтрүүлж, 5 дугаар зүйлийн 5.1-5.3 дугаар зүйлд зааснаар 604 хүнд холбогдох 580 хэргийг өршөөн хэрэгсэхгүй болгож, 6 дугаар зүйлийн 6.1-6.3 дахь хэсэгт зааснаар 823 ялтны эдлээгүй үлдсэн хорих ялаас хоёр жилийг хассанаас 269 ялтан суллагдаж, 7 дугаар зүйлийн 7.1-7.3 дахь хэсэгт зааснаар 1299 ялтанд оногдуулсан хорих ялыг дүйцүүлэн хассан бол.
Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1 дэх хэсэгт зааснаар 1091 хүн, 6 хуулийн этгээдэд холбогдох 1089 хэргийг өршөөн шийтгэлээс чөлөөлж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн байна. Дээрх үзүүлэлтээс харахад Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд давхардсан тоогоор 6953 хүн, 6 хуулийн этгээд хамрагджээ.
Хяналтын шатны шүүх 2021 онд эрүүгийн 322 хэрэг, иргэний 1576 хэрэг, захиргааны 145 хэрэг, нийт 2043 хэргийг хянан шийдвэрлэсэн байна. Хянан шийдвэрлэсэн эрүүгийн хэрэг өмнөх оноос 53.0 хувиар, захиргааны хэрэг 66.8 хувиар буурсан бол иргэний хэрэг 86.3 хувиар өссөн дүнтэй гарчээ.
Met Gala 2021 улаан хивсний ёслолын хамгийн сонин содоноос:
Өмгөөлөгч Б.Мэргэнтэй ярилцлаа... -Сайн байна уу. Та эрүүдэн шүүсэн хэргээр шүүгдэд байгаа ТЕГ-ын дарга асан Б.Хурцын өмгөөлөгчөөр ажиллаж байсан. Эрүүдэн шүүсэн хэргээр шүүгдэж байгаа есөн шүүгдэгч Дээд шүүхэд хандсан гэсэн мэдээлэл байна. Ямар үндэслэлээр хандсан бэ? -Төв аймгийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс эрүүдэн шүүсэн гэх хэргийг зургаан өдөөр хэлэлцээд прокурорт буцаасан. Яагаад гэхээр шалгах ёстой зүйлүүдийг бүрэн дүүрэн шалгаагүй байна. Зарим энэ хэрэгт холбоотой байж магадгүй шалгах ёстой хүнийг шалгаагүй байна, нотлох баримтыг цуглуулахдаа хууль заасан ажилллагаа хийгээгүй байна. Зарим нотлох баримтуудыг хангалттай цуглуулаагүй байна гэх мэтчилэн олон шалтгаанаар буцаасан байгаа. Харин прокуроруудын зүгээс анхан шатны буцаасан шийдвэр үндэслэлгүй байна гэсэн учраас Төв аймгийн Эрүү, Иргэний давж заалдах шатны шүүгч хэргийг хэлэлцээд анхан шатны шүүхийн прокурорт буцаасан шийдвэр буруу байна. Хэргийн байгаа нотлох баримтуудын хүрээнд уг хэргийг эцэслэн шийдвэрлэж боломжтой байна гэж үзсэнээр “дахин шийдвэрлэ” гээд анхан шат руу буцаасан байгаа. Энэ дээр өмгөөлөгчид эсрэг байр суурьтай байгаа. Давж заалдах шатны шийдвэрийг дахин хянаж үзээч гэсэн үндэслэлээр Дээд шүүхэд хандаж гомдлоо бичсэн байгаа юм. -Та Дээд шүүх хэрхэн хүлээж авна гэсэн хүлээлттэй байна вэ? -Дээд шалтны шүүх хэрэв гомдол үндэслэлтэй байна гэж үзэх юм бол хүлээж аваад хянаад Давж заалдах шатны анхан шатруу буцаасан шийдвэр зөв буруу эсэхийг хэлэлцэнэ. Магадгүй Давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэр зөв байна гэж үзэж магадгүй. Ямар ч шийдвэр гаргаж магадгүй. Тэрийг бид нар олоо хэлэх боломжгүй. -Таны үйлчлүүлэгч Б.Хурц эрүүдэн шүүх тушаалыг өгсөн гэх ямар ч нотлох баримт байхгүй байгаа гэж байсан. Энэ үнэн үү. Үнэхээр ямар ч нотлох баримтгүй хэргийг шүүх гээд байгаа хэрэг үү? -Бид нар хуулийн хүрээнд шууд хэлэх боломжгүй байна. Энэ хэрэг өөрөө төрийн өндөр нууцлалд хамаарагдах хэрэг учраас шүү дээ. Хэргийн явц ямар байгаа анхан шатны шүүхийн шийдвэр хэрхэн гарсан гэх зэрэг мэдээлэл өгөх боломжтой. Бусад хэрэг доторх нотлох баримтын талаар мэдээлэл өгөх боломжгүй. Харин улс төрчид л яриад байна. Хэргийн доторх материалыг улс төрчид хэлээд байна. Тэгэхээр хариуцлагаа өөрсдөө хүлээх юм байгаа биз. -УЛС ТӨРЧИД ХЭРЭГТ АВАГДСАН ТӨРИЙН НУУЦ МЭДЭЛЛИЙН ЗАДРУУЛААД БАЙГАА УЧРААС ҮНДЭСНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ЗӨВЛӨЛД ХАНДСАН- -Тэгэхээр хуулийн хүрээнд баттай мэдээлэлгүй учраас хүмүүс их эргэлзээд байгаа болов уу. Сэтгүүлчид бид өөрсдөө хүртэл эргэлзэхэд хүрээд байна? -Ер нь хуулиараа өмгөөлж байгаа хүний маань эсрэг зохион байгуулалттай ч бай санаандгүй ч бай шүүхэд нөлөөлөх мэдээлэл гарсан тохиолдолд өмгөөлөгч мэдээлэл залруулах үүднээс хэлэх боломжтой хуулиараа бол. Гэхдээ энэ удаагийн хэрэг өөрөө маш нууц учраас улс төрчдийн яриад байгааг залруулж буруу зөрүүг нь ойлгуулах үүднээс мэдээлэл өгөх гэхээр өөрсдөө төрийн нууц задалсан хэрэгтэй болох гээд байгаа юм. Тэгэхэр бид нар бол задалж чадахгүй байна. Нөхцөл байдал ийм байгаа учраас Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлд хандаад хүсэлт өгсөн байгаа. Бид нар юу гэж хандсан бэ гэхээр энэ асуудал өөрөө С.Зориг агсны хэрэгтэй холбоотой уялтай үүссэн хэрэг. Хэрэг нь тусдаа шүүхээр шийдэгдэж байгаа боловч уялдаатай хэрэг шүү дээ. Гэтэл С.Зориг агсны хэрэг чинь өөрөө 1998 онд үйлдэгдээд одоо хүртэл нийтдээ 21 жил шалгагдаад зөндөө процесс явагдаад олон ажлын хэсэг ажлаад татан буугдаад ингэж явсаар байгаад анх удаа гурван шатны шүүхээр шийдвэрлэгдсэн. Анх яагаад С.Зориг агсаны хэргийг нууцлаад байсан бэ гэхээр энэ хэргийг шалгаж байх явцад улс төрийн том хэрэг учраас гадны нөлөө орж магадгүй. Тийм учраас энэ хэргийг нууцлаад илрүүлэх гээд шалгасан. Тэгвэл хэрэг чинь нэгэнт илэрсэн. 21 жил нуусан хэрэг шийдэгдэж зорилгодоо хүрлээ. 21 жил иргэд ямар нэгэн тодорхой мэдээлэлгүй хоорондоо талцлаа. Сайн хүний нэрийг гурав худалдаж иддэг бол улс төрчид нийт 21 жил энэ хэргээр худалдаж идэж, гишүүн болж, нэг нэгийгээ шанталж байна. Дээгүүрээ дарамталж байна. - С.Зоригийн хэргийг ч тэр одоо энэ эрүүдэн шүүсэн гээд байгаа хэргийг ч тэр бүгдийг нь ил болгочих Одоо бол нэгэнт ил болох цаг болсон. Гэтэл нэгэнт хэрэг шийдэгдчихээд байхад дахин үргэлжлүүлээд гурван шатны шүүхээс ял авсан хүмүүсийн анхнаасаа зөв байсан ч юм шиг ийм нөхцөл байдлуудыг дахин яриад тусдаа хэрэг үүсгээд байна. Нөгөө хэргийг илрүүлсэн тусгай алба хаагчид маань өөрсдөө буруудаад, хэрэг илрүүлсэн алба хаагчид өөрсдөө шүүгдэгчид болчихсон. Харин хэрэг хийсэн гээд байгаа ялтангууд нь хохирогч болчихсон. Бараг үндэсний хэмжээний баатар болчихсон. Илрүүлсэн хүмүүсийнхээ хажууд нь хохирогч гээд суугаад байдаг. Монгол улсад байхгүй асуудал. Тагнуулын ажилтнууд чинь монгол улсад нууц тагнуулын ажил хийнэ, гадаад улсад сөрөг тагнуулын ажил хийнэ шүү дээ. Гэтэл энэ хүмүүсийгээ ил болгоод зураг хөргийг нь гаргаж ирээд тавьчихсан. Энэ хүмүүс нь цаашил ажил амьдралаа үргэлжлүүлэх ямар ч боломжгүй болгоод хаячихсан. Олоо нөгөө улс төрчид нь попроод тэрний буруу, энэний зөв гээд мэдээлэл гаргаж ирээд байгаа. Харин бид зөрүүлээд үэнэн зөв мэдээлэл өгөх гэхээр маш нууц болчихоод байдаг. Тэгэхээр С.Зоригийн хэргийг ч тэр одоо энэ эрүүдэн шүүсэн гээд байгаа хэргийг ч тэр бүгдийг нь ил болгочих гээд байгаа юм. Хэний үнэн зөв байсан болон хэний буруу байсанг нь ард иргэд бүгд хараг л дээ. -Тийм шүү. -Тэгээд үнэхээр буруутай байсныг нь этгээдүүд нь ялаа эдлэг. Улс төрийн зорилгоор улс төрчид нь давуу байдлаа ашиглаад хэрэг шийтгэх гээд мэдээлэл задруулаад байж болохгүй. Тэгээд ч энэ улс төрчид өөрсдөө ил болгох гээд зүтгээд байгаа шүү дээ. УИХ-ын түр хороо гээд байгуулсан ажлын хэсэгт багтсан УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Л.Болд, Ц.Нямдорж, Х.Нямбаатар нар чинв шүүх хуралд оролцмоор байна гээд л хүсэлтээ өгөөд байгаа. Энэ шүүх хурал хаалттай юм чинь тэп нар УИХ-ын гишүүн байх нь хамаагүй оролцуулах боломжгүй шүү дээ. Тэгвэл нээлттэй болгочих л доо. Тэгээд оролцог л дээ. Өчнөөн хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд бид нар оролцмоо байна гээд л хүсэлтээ өгөөд байгаа. Мөн гадаа нь олон төрийн бус байгууллагуудын төлөөлөл жагсаад л бид нар оролмоор байна нээлттэй болго гээд байгаа шүү дээ. Бүх төрлийн төлөөлөл нээлттэй болго гээд байгаа. Харин нээлттэй болгосны дараа буруу бол буруугаа хүлээг. Үүний дараа төрийн нууц задлаад байгаа хүмүүс нь хариуцлагаа хүлээ л дээ. Яагаад ингээд дураараа төрийн нууцтай танилцах эрхгүй хүмүүс нууцын мэдээлэлтэй танилцаад өөрт ашигтай мэдээлэл цацаад байгаа юм. Шүүх хуралдаанп болж байхад тэр хуралдаанд болж байгаа бүх мэдээллийг тэд бүгд мэдээд байсан шүү дээ. Яаж мэдээд байгаа юм бүү мэд. Хаалттай болж байгаа шүүхийн мэдээллийг хэвлэлийн хурал зарлаад мэдээллээд байсан. -Та бүхэн мэдээллээ задлаагүй байхад улс төрчид хэрхэн мэдсэн байж таарах уу? -Бид нар тэрийг мэдэхгүй байна. Бид нар хуульч хүмүүс хуулиа л барина. Тэр улс төрчидтэй адилхан заваараад байж болохгүй. Тэгээд хэрэв яллахгүй бол шүүх шударга бус шийдсэн гэж үзээд жагсана шүү гээд л байсан. -Улс төрчдийн яриад байгаа тэрхүү олон мэдээллийг шүүх хурал болон хэргийг нээлттэй болгохгүй бол иргэд ялгаж салгах боломжгүй гэж ойлгох уу? -Тийн. Ялгаж салгахгүй гэдэг нь иргэдийн хувьд ямар ч боломжгүй байгаа юм. Зөвхөн нэг талын мэдээлэл байгаа учраас шүү дээ. Харин хууль сахиулах байгууллагын хувьд бол шалгах бүрэн боломжтой. Дахиад магадгүй нууц хэрэг нээгээд шалгах боломжтой. Яагаад шалгахгүй байгаа юм бэ. Жишээ нь улс төрчид төрийн нууцыг задалсан л бол мэдээлэл үнэн ч бай худал ч бай хариуцлага хүлээх л ёстой. Төрийн нууцыг задалсан нь үнэн байх юм бол хариуцлага хүлээхгүй гэсэн юм байхгүй. Тэр мэдээлэл нь үнэн эсэхээс үл хамаарч төрийн нууцыг задалсан л бол энэ өөрөө гэмт хэрэг. -Та ар яагаад шалгаад өгөөч гэсэн хүсэлт өгөхгүй байгаа юм бэ? -УИХын гишүүн О.Баасанхүү хэвлэлд ярилцлага өгөх үеэрээ энэхүү мэдээлэл задруулаад байгаа улс төрчдөд хэрэг үүссэн байгаа гэсэн байсан. Тэд нарт төрийн нууц задалсан хэрэг үүсэн гэсэн. Хэрэг үүссэн асуудалд бид нар юу ярих вэ дээ. Одоо эрүүдэн шүүсэн гээд байгаа бичлэг хүртэл задалсан асуудал нь төрийн нууц. Бичлэг ил болгочихоод араас нь нөхөж ил болгосон шүү дээ. Эхлээд задалчихаад одоо хүртэл хариуцлага хүлээхгүй л байна. -Яагаад төрийн нууцын зэрэглэлтэй мэдээлэл улс төрийн шоу хийхдээ ашиглачихаад хариуцлага хүлээхгүй байна гэж та харж байна? -Мэдэхгүй. Шалгах ёстой газар нь яллагдагчаар татаад шалгаж байгаа л гэсэн. Ц.Нямдорж гишүүн өөрийгөө намайг таван хэрэгт яллагдагчаар татсан байгаа гээд чуулган дээр хэлсэн. Дараа нь Хууль зүйн яамны дэд сайд асан Энхбаяр Лууан бал нэвтрүүлэгт орох үеэрээ ямар ямар таван хэрэгт сайд асан Ц.Нямдорж татагдсан талаар хэлж байсан. Тэр дотор нь төрийн нууц задалсан хэрэг байж л байгаа. -ЭРҮҮДЭН ШҮҮСЭН ХЭРЭГТ С.ЗОРИГИЙН ХЭРГИЙН ХАВТАСТ МАТЕРИАЛААС ТАТАЖ ОРУУЛСАН- -Та ТЕГ-ын дарга асан Б.Хурцын эрүүдэн шүүсэн хэрэгтэй холбоотой асуудлаар С.Зоригийн хэрэгтэй материалтай өөрийн биеэр танилцсан уу? -С.Зоригийн хэрэг миний сонссоноор 104 хавтаст хэрэг байгаа гэсэн. Харин энэ эрүүдэн шүүсэн хэрэг бол 34 хавтаст хэрэг байгаа. Тэгэхээр тусдаа хэрэг учраас энэ хэрэгтэйгээ л танилцана. Гэхдээ энэ хоёр хэрэг нэгэнт хоорондоо холбоотой учраас С.Зоригийн хэргээс шаардлагатай холбогдох материалуудыг энэ хэрэг рүү татаж оруулсан. Тэр хүрээнд нь танилцсан байгаа. -Эрүүдэн шүүсэн хэргийн шүүх хуралд яагаад ялтан Ц.Амгаланбаатар гэрчээр орж байгаа юм бэ. Бичлэгт гарсанчлан эрүүдэн шүүгээд зодоод байгаа хүн нь гэрч болсон байх юм? -Тийн. Энэ хэрэгт өмгөөлөл үзүүлж байгаа бүх л өмгөөлөгч энэ тал дээр хүсэлт өгөөд л байгаа. Энэ хүн чинь яагаад хариуцлага хүлээхгүй байгаа юм бэ. Эрүүдэн шүүсэн биш юм аа гэхэд хүний эрүүл мэндэд гэмтэл учруулаад байна шүү дээ. Б.Содномдаржаа чинь “Миний хавирга хугарсан, олон гэмтэл учирсан гээд л байгаа. Гэтэл гэмтэл учруулсан хүн нь Ц.Амгаланбаатар гэдгийг бүгд л харсан. -Мөн ялтан ө.Итгэлтөгс бас зодож байгаагаар бичлэгт гардаг шүү дээ? -Тийн. Бид энэ хүмүүст яагаад хариуцлага хүлээхгүй байга юм бэ л гэдэг асуудал тавиад байгаа. Анхан шатны шүүхээс буцааж шийдвэрлэсэн юм чинь шийдэхдээ энэ асуудлаа шалгаж болно шүү дээ. Дор хаяж энэ үндэслэлээр энэ хүмүүсээ шалгаа гээд буцааж байхад буцаасан нь буруу гэж байгаа нь их ойлгомжгүй байгаа. -Надад авагдсан мэдээллээр өмгөөлөгч тус бүр нь шүүх хурлын тов гартал өмгөөлөгч тус бүр шүүхэд хүсэлт гаргаад байгаа гэж сонслоо. Тэр нь яг ямар учиртай юм бэ? -Тэр нь тийм их арга хэрэглээд байгаа асуудал байхгүй. Угаасаа хуулиараа Давж заалдах шатны магадлалыг хүлээж авснаас хойш 30 хоногийн дотор дээд шатны шүүхэд гомдол гаргар эрхтэй. Өмгөөлөгч бүрт өөр өөр хугацаанд бичиг хүлээж авч байгаа учраас өөр өөр хугацаанд хүсэлтээ гаргаж байгаа. Манайх бол арван сарын 22-ны өдөр гардаж авсан учраас 11 сарын 22-ны өдөртөө багтаагаад л аваачиж өгсөн хэрэг. Зарим өмгөөлөгч нар бас бусад хугацаанд авсан учраас тэрний дагуу л асуудалд хандсан юм. -Бүх шүүгчдэгч нарын өмгөөлөгч нар Дээд шүүхэд хандсан юм уу? -Тэгсэн гэсэн. Бид нар бол үйлчлүүлж байгаа хүмүүсийнхээ хүсэлтийг өгсөн. -Эрүүдэн шүүсэн хэрэгт гэрчээр ганц байгаа амьд гэрч гэгддэг Б.Булган оролццож байгаа. Энэ талаар? -Б.Булганыг эрүүдэн шүүсэн гээд байгаа бичлэг ил болоогүй. Гэхдээ эрүүдэн шүүсэн байна гэж үзээд прокуророос яллах дүгнэлт үйлдээд шүүхэд хохирогчоор оруулсан байгаа. Нууц учраас хамаагүй ярих боломгүй байна. Мэдээллийг ил болгож ялгаж салгахын тулд Үндэсний аюулгүй айдлыг зөвлөлд хүсэлт гаргаад хариу хүлээ байгаа. Нууцын зэрэглэлтэй мэдээллүүдийг ярих боломжтой болохын тулд л ингээд хүсэлт гаргаад байна. -Хариу хэзээ гарах бол? -Одоо бол хариу ирээгүй байна. Иргэдээс төрийн байгууллагуудад хандаж өргөдөл гомдол гаргах хуулийн дагуу 30 хоногийн дотор хариу өгөх ёстой. Шаардлагатай бол тухайн байгууллагын дарга 30 хоног сунгах эрхтэй байдаг. Гэхдээ сунгалаа гэсэн хариу лав ирээгүй. Эхний 30 хоног нь дуусчихаад байна. Одоо хариугаа авах талаар албан бичиг явуулах гээд сууж байна.
Хөгжлийн банкн аас чанаргүй зээлдэгч 25 компанийн зарласан.Үлдсэн газруудыг одоогоор шалгаж байгаа бөгөөд зээлдэгчдээс ихэнх нь улстөрчидтэй хамаарал бүхий газрууд аж. 25 чанаргүй зээлдэгч нарын дунд М.Энхболдын фракцын хүмүүс байгаа нь анхаарал татна. Ардын намын явуулгаар Хөгжлийн банкны асуудлыг дэвэргэх тусам ЖДҮ-ийн хэрэг шиг дарагдах магадлалтай. Банк асуудлаа гаргаж тавьсан, хуулийн байгууллага нь шалгаж эцэслэнэ.Улстөрчдийн хамаарал бүхий компаниуд зээлээ төлөхгүйгээр банкийг хүндрүүлж байхад иргэдээс хоногийн алданга тооцож төлүүлдэг шударга бус ялзарсан тогтолцоог халах нь нэн түрүүний асуудал болоод байна. ХӨГЖЛИЙН БАНКНААС ШАЛГАГДАЖ БУЙ ХҮМҮҮС ИЙН ХОЛБОО ХАМААРАЛ -АТГ-т шалгагдаж буй 69 компанийг УИХ-ын дарга Г.Занданшатарын хамаарал бүхий этгээд тэргүүлж байна. Тодруулбал, Империал гоулд майнинг ХХК нь 16,30 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компанийн захирал Т.Мөнхбаярыг улс төрийн хүрээнд Г.Занданшатарын ойрын хүн гэх яриа бий. Г.Занданшатар ЗГХЭГ-ын дарга байхдаа Салхитын ордод “гүйцэтгэх ажиллагаа” нэртэй баривчилгаа явуулсны дараа Империал гоулд майнинг ХХК-ийн захирал Т.Мөнхбаяр “Эрдэнэс силвер ресурс”-ийн захирлаар томилогдож байжээ. - УИХ-ын даргын араас хамгийн залуу, боловсролтой, бизнесмен гишүүд нь хошуучилж явна. Тодруулбал, УИХ-ын гишүүн Т.Амартүвшин, Х.Ганхуяг, Г.Дамдинням нарын хамаарал бүхий “Вертекс майнинг партнер” ХХК. Тус компани нь Хөгжлийн банкнаас 33,15 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Х.Ганхуяг гишүүний төрсөн дүүгийн нэр дээр бүртгэлтэй компани юм. Г.Дамдинням гишүүн мөн бүртгэлтэй байгаад хасуулсан байна. -УИХ-ын гишүүн Ц.Анандбазар ч мөн “Сод Монгол групп”-ээрээ 4,8 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь Ц.Анандбазар гишүүний 100 хувийн эзэмшлийн компани юм. -УИХ-ын гишүүн Ч.Ундрам “Вояжер минерал ресурсес” ХХК-тай хамаарал бүхий бөгөөд тус компани 4,5 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь Ч.Ундрам гишүүний аав болох Ч.Чинбатын нэр дээр бүртгэлтэй. -Вестерн холд ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 80,6 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогтын дүү С.Балжиннямын эзэмшлийнх бөгөөд Ньюспрогресс групп болон Алтайтрест компаниудтай холбогддог. Эдгээр компаниуд нь УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогтын эзэмшлийх байсан ч одоо түүний дүү болон хүү нь эзэмшиж буй. -Худалдаа хөгжлийн банк Хөгжлийн банкнаас 3 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус банкны эзэн нь “сахал” Эрдэнэбилэг. Мөн түүнтэй хамаарал бүхий гэгддэг “Кью эс си” ХХК Хөгжлийн банкнаас 181,6, Хөтөл ХХК 297,3 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. “Кью Эс Си” компанийн эзэмшигч нь “Ти Ар Эм Эксплорэйшн”. Тус компанийг эзэмшигч нь Маргад Ресорсиз ХХК. Маргад Ресорсиз ХХК-ийг эзэмшигч нь Н.Энхтэмүүлэн гэсэн нэр бүртгэлтэй. Хөтөл ХХК-ийн эзэмшигчээр Цементшохой ХХК бүртгэлтэй. Цементшохой компани нь Гринпинг процесс компани дээр бүртгэлтэй бөгөөд гүйцэтгэх захирлаар нь А.Шоовдор бүртгэлтэй байна. -Макс группийн эзэмшлийн “Макс рөүд” ХХК Хөгжлийн банкнаас 18,4 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Макс группийг эзэмшигч нь Д.Ганбаатар. Тэрбээр алдарт уяач, бизнесмен юм. -Ачлал трейд компани Хөгжлийн банкнаас 51,6 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компани нь УИХ-ын гишүүн асан М.Билэгтийн эзэмшлийнх юм. -“Мон Лаа” ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 7,5 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компанийг Хөгжлийн банкнаас зээл авсны дараа УИХ-ын гишүүн асан М.Билэгт хувьцаа эзэмшигч нь болсон гэдгээ мэдэгдэж байсан юм. Хувьцаа эзэмшигчээр М.Билэгт гишүүний хүү М.Ганбагана бүртгэлтэй байна. М.Ганбагана нь Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн Д.Одбаярын хүргэн юм. - Мак цемент компани нь Хөгжлийн банкнаас 135 тэрбум төгрөгтэй тэнцэх зээлийг 2014 онд авчээ. Тус компани нь УИХ-ын гишүүн асан Н.Номтойбаярын хамаарал бүхий компани юм. Харин Хөгжлийн банкнаас чанаргүй зээлдэгч нарын мэдээлэл гаргасны дараа тус компаниас зээлээ хугацаанд нь төлж буй, чанаргүй зээлд орох боломжгүй гэдгээ мэдэгдсэн юм. -Түгээмэл түмэн хишигтэн ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 23,5 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компанийн захирал нь УИХ-ын гишүүн асан А.Сүхбатын дүүгийн нөхрийн эзэмшлийн компани юм. -Шанх майнинг ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 7,1 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь УИХ-ын гишүүн асан, МАХН-ын гишүүн байсан Ц.Шаравдоржийнх юм. Одоогоор тус компанийн захирлаар Ц.Шаравдоржийн хүү ажилладаг юм байна. -“Моннис майнинг” Хөгжлийн банкнаас 83,2 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Моннис майнинг ХХК-ийг Моннис-Интернэшнл компани эзэмшдэг бөгөөд тус компанийг Б.Чулуунбаатар, Б.Чулуунзоригт нар эзэмшдэг. - Таванбогд групп нь Хаан банк /21,1 тэрбум/ “Говь” ХХК /121,6 тэрбум/-аараа дамжуулан Хөгжлийн банкнаас тус тус зээл авчээ. Ц.Баатарсайханы хувьд маш олон төрлийн бизнес эрхэлдэг, Монголын толгой бизнесменүүдийн нэг юм. - “Изинис эйрвэйз” ХХК Хөгжлийн бакнаас 28,1 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь УИХ-ын гишүүн асан Б.Элдэв-Очирын эзэмшлийнх юм. Одоогоор тус компанийг Б.Элдэв-Очир гишүүний охин Золзаяа, Т.Эрдэнэ нар эзэмшдэг. - Монпеллетс ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 2,3 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компанийн захирал Б.Цогбадрах. “Цэцэнс майнинг энд энержи” ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 147,8 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь Бодь интернэшнл группийн охин компани бөгөөд Голомтын гэж олонд танигдсан Д.Баясгалангийн хамаарал бүхий компани юм. Мөн тус компани Голомт банкаар дамжуулан Хөгжлийн банкнаас 1,2 тэрбумын зээл авчээ. -“Дархан минж” ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 1,5 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компанийн захирлаар Б.Анхболд, Б.Баянжаргал нар ажилладаг. -Монполимент ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 112,2 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь УИХ-ын гишүүн асан Ц.Гарамжавынх юм. Харин одоо тус компанийн ТУЗ-ийн даргаар Ц.Гарамжав гишүүний охин Н.Мөнхнасан ажиллаж байна. -Мондулаан трейд ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 17,5 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь Барилга хот байгуулалтын яамны дэд сайд асан Ш.Лхамсүрэнтэй холбогддог. Түүний компани өмнө ЖДҮХС-аас зээл авсан хэмээн албан тушаалаас нь огцруулж байсан юм. Түүний гэр бүлээрээ эзэмшдэг Нүүдэлчин групп нь олон охин компанитай. Дэд сайд асан Ш.Лхамсүрэн 2010 оноос Нүүдэлчин группээс нэрээ хасуулсан ч түүний гэр бүл одоо ч эзэмшигчээр бүртгэлтэй. Мөн түүний аав Б.Шүхэрт болон түүний гэр бүл нь Чингис хаан банкинд хувь эзэмшдэг. Чингис хаан банк нь Хөгжлийн банкнаас 1,08 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Ш.Лхамсүрэнгийн эгч Ш.Бүтэд нь Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд асан Ё.Отгонбаярын эхнэр юм. -Энсада-Истерн ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 33,7 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь Сангийн яамны дэд сайд асан С.Пүрэвтэй холбогддог. Тэрбээр Ардчилсан нам олонх байх үед Сангийн дэд сайдаар ажиллаж байсан юм. - Капитал банк 45,6 тэрбум, Монгол мах экспо 29,9 тэрбум төгрөгийн зээлийг Хөгжлийн банкнаас авчээ. Тус компаниуд УИХ-ын гишүүн асан Б.Ундармаатай холбогддог. Эдгээр компаниуд Бишрэлт группэд харьяалагддаг. Бишрэлт группийн эзэн нь экс гишүүн Б.Ундармаа. -Эрэл ХХК Хөгжлийн банкнаас 142,6 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь УИХ-ын гишүүн асан, Эрэл группийн захирал Б.Эрдэнэбатынх. Тэрбээр шүүхээс ял сонссон юм. -Монгол драй милк ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 50,4 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. “Монгол драй милк” ХХК-ийг “Алтай констрашн”-ий Х.Бат-Эрдэнэтэй холбоотой гэдэг. -Ган Хүдэр орд ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 5,6 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компанийн захирлаар Д.Мандахбаяр ажилладаг бөгөөд Хөгжлийн банкны захирал асан Б.Батбаяртай холбоотой гэж харддаг. - Пирамид-Орд ХХК нь 22,9 тэрбум төгрөгийн зээлийг Хөгжлийн банкнаас авчээ. Тус компанийн захирал нь Г.Цолмон. Түүнийг Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулгатай тун ойрын гэж улс төр, бизнесийн хүрээнд ярьдаг. Тус компани нь зээл авахдаа экс Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын толгойлж буй МоАХ-ын газрыг барьцаалсан гэх мэдээлэл ч бий. - ТОСК-Шинэ яармаг төслийн гүйцэтгэгч Юнайтэдпрожектс групп Хөгжлийн банкнаас 279,6 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компанийн захирал Ц.Ууганбаяр. Тэрбээр Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулгын зөвлөхөөр ажиллаж байсан нэгэн. Тиймээс экс Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын энэ зээлийн ард байгаа гэж харддаг. -Модун ХХК Хөгжлийн банкнаас 6,1 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компанийг 1572 хувь эзэмшигчтэй Монгол есөн зуун ерэн ес үндэсний нэгдэл эзэмшдэг аж. Компанийг төлөөлөгч нь Т.Наранбулаг. Монгол есөн зуун ерэн ес үндэсний нэгдэлийн захирлаар Б.Батбаатар ажилладаг. - Бэрэн групп Хөгжлийн банкнаас 115,1 тэрбум, 44,2 тэрбум төгрөгийн зээлүүдийг тус тус авчээ. Бэрэн группийг Б Си Жи Мн компани эзэмшдэг бөгөөд тус компанийн захирлаар А.Хүрэлшагай ажилладаг. Бэрэн группийн ерөнхийлөгч Б.Мөнхтөр бөгөөд тус компани нь маш олон охин компаниудтай салбар бүрт үйл ажиллагаа явуулдаг. -Пи Си Вай ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 4,5 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компанийн захирлаар Б.Гантүлхүүр ажилладаг. НВЦ ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 82,9 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. НВЦ холдингийн захирлаар Ц.Баатарбилэг ажилладаг. - Хатант интернэшнл ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 8,3 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компанийн захирлаар Д.Ганбат, Б.Баярмаа нар бүртгэлтэй байна. -Сонгоулд ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 19,7 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компанийг Д.Батболд эзэмшдэг. Харин Улсын бүртгэлд Сэр-Одын Дуламжавын нэр дээр бүртгэлтэй. Тус компанийг Буян-Ухаа дахь гаалийн байцаагч С.Цэцгээтэй холбож хэвлэлүүд бичиж байв. Мөн Хайрын бэлэг амралтын газартай ч холбодог. - Эрд хул ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 600 сая төгрөгийн зээл авчээ. Тус компанийн эзэмшигч нь Доржсүрэнхорлоогийн Мөнхбаатар бүртгэлтэй. - Монгол эм инпекс концерн ХХК Хөгжлийн банкнаас 3,9 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компанийн эзэмшигч нь Б.Болормаа. - Газ-Импорт ХХК Хөгжлийнбанкнаас 7,3 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компанийн захирлаар П.Мягмардорж бүртгэлтэй. Хөгжлийн банкны тэргүүн дэд захирал Ч.Энхбатыг албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, Газ-Импорт компанид давуу байдал олгосон хэмээн шалгаж буй. Мөн Хөгжлийн банкнаас 15,5 тэрбум төгрөгийн зээл авсан Монгол микрон кашмер ХХК-ийг ч мөн Ч.Энхбаттай холбоотой, түүнийг тус компанид давуу байдал олгосон гэх хардлага бий. Монгол микрон кашмер ХХК-ийг Н.Ариунаа, Б.Түвшинжаргал болон Их хүрээ Энержи ХХК-ийн эзэмшилд бүртгэлтэй. - Инжир ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 7,5 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компанийн захирлаар Б.Батбаатар бүртгэлтэй бөгөөд Г.Бямбажав, Б.Золбаяр, Ч.Өлзий нар эзэмшдэг. - Комплант ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 3,8 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компани О.Баяр гэх хүний нэр дээр бүртгэлтэй. - Дэд бүтэц инженернинг ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 2,7 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компани нь Ц.Насанбат, М.Одончимэг нарын нэр дээр бүртгэлтэй. - Бармон ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 16,7 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Тус компанийг НИТХ төлөөлөгч Ш.Үнэнбатын гэр бүл эзэмшдэг. - Кредос ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 25,2 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компани нь Ц.Баттогтох, Б.Гансүх нарын нэр дээр бүртгэлтэй. Гэхдээ тус компани Промон трейд компанийн салбар компани бөгөөд тус компанийн захирлаар Г.Естболд бүртгэлтэй байна. Промон трейд компани нь Н.Оюунбатын нэр дээр байдагб бөгөөд бидний сайд мэдэх Beneton, carpisa, Wycon зэрэг импортын бараа нийлүүлдэг аж. - Сэлэнгийн герефорд ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 5,3 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компани нь Sowa Michal Grzegorz, Л.Баянбаатар нарын нэр дээр бүртгэлтэй. - Ди Би Эм Лизинг ХХК 7,1 тэрбум төгрөгийн зээл Хөгжлийн банкнаас авсан. Тус компани нь Хөгжлийн банкны охин компани юм. - Эйч Энд эйч ремикон ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 2,3 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компани нь Ким Жэйсү /Kim Jaesoo/, Майдарын Баянмөнх нарын нэр дээр бүртгэлтэй. - Дорнын цас ХХК нь Хөгжлийн банкнаас 2,9 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компани нь А.Амартүвшин, А.Амар-Отгон нарын нэр дээр бүртгэлтэй. - Строй-инвест ХХК Хөгжлийн банкнаас 2,3 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Тус компани нь Г.Сэргэлэн, З.Вандан, Г.Зориглон нарын нэр дээр бүртгэлтэй.