Э.ОДБАЯР БУСДЫГ ГҮТГЭН ИЛТ ХУДАЛ МЭДЭЭЛЭЛ ТАРААСАН НЬ ТОГТООГДЖЭЭ

11 / 09 0 сэтгэгдэл 793 үзсэнe

"No War" хөдөлгөөнийг санаачлагч иргэн Э.Одбаяр тэргүүтэй 5 хүнд холбогдох хэргийг өнөөдөр Баянгол дүүргийн шүүхээр хэлэлцлээ. Э.Одбаяр нь “Дорнодод болсон авто ослын хэргийг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ нуун дарагдуулсан” гэдэг илт худал мэдээлэл түгээсэн, мөн тус хөдөлгөөний гишүүн болох Ц.Чинбат, Б.Билгүүн, Л.Ганхөлөг нар нь 461-р ангид хууль сахиулах үйл ажиллагаа явуулж байсан мөрдөн байцаагчид, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн ажилтнуудыг эсэргүүцэж, хүч түрэмгийлэн саатуулагдах гэж байсан этгээдийг авч явсан зэрэг нь мөрдөн байцаалтын явцад тогтоогдсон байна. Тэгвэл шүүх бүрэлдэхүүн дээрх иргэдийг Эрүүгийн хуулийн 13.14, 23.1.1-д заасан гэм буруутайд тооцож, оршин суугаа харьяа дүүргээсээ нэг жилийн хугацаанд гарахгүй буюу зорчих эрхийг хязгаарлах ял оноожээ.

СОЛОНГОСЫН ТОМООХОН КИНО СТУДИ БОЛОН NETFLIX-ЫН ХАМТАРСАН КИНОНД ДҮР БҮТЭЭЖ БУЙ МОНГОЛ ЗАЛУУ

11 / 08 0 сэтгэгдэл 516 үзсэнe

Өмнөд Солонгосын алдартай цуврал Хүчирхэг охин До Бон Сүүн кино цувралын 2-р улирлын эхний ангийн зураг авалт Монголд хийгджээ. Уг зураг авалтын сонгон шалгаруулалтын хүрээнд 3-н шатны дүрийн шалгаруулалт хийгдсэн бөгөөд Монгол талаас жүжигчин Г.Содномцог сонгогдож Монгол бөх Баатар хэмээх дүрд ажиллажээ. Зураг авалт нь Монголд болоод Солонгост үргэлжилсээр байгаа бөгөөд ирэх онд NETFLIX platform-оор нээлтээ хийхээр төлөвлөгдөж байгаа юм байна. 2-р улирлын онцлог нь гол дүрүүд шинэчлэгдэж зохиол нь өмнөх ангиасаа өөр агуулгатай болж Kang Nam Soon гэж нэрээр цацагдах ба SQUID GAME киноны жүжигчин Lee Yoo MI мөн Ong Seong Wu, Byun Woo Seok нар гол дүрд тоглож байгаагаар онцлогтой юм.

“ХҮНИЙ ЭРХ БА ЖЕНДЭР’ сэдэвт бүсчилсэн сургалтыг зохион байгуулж байна

11 / 08 0 сэтгэгдэл 249 үзсэнe

Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Төрийн албаны зөвлөл, Нэгдсэн Үндэсний Байгууллагын Хөгжлийн хөтөлбөртэй хамтран хэрэгжүүлж буй “Монгол Улсад мэргэжлийн, иргэн төвтэй төрийн албыг төлөвшүүлэх нь төслийн хүрээнд мэргэшсэн төрийн албыг бий болгоход дэмжлэг үзүүлэх, төрийн байгууллагад хүний эрх, жендэрийн тэгш байдлыг хангахад, төрийн удирдах албан хаагчдын хүлээх үүрэг хариуцлагыг тайлбарлан таниулах, төрийн байгууллагын удирдах албан тушаалтнуудад шинээр баталсан хууль хэрэглээ ба хүний эрх, жендэрийн мэдлэг чадавхыг бэхжүүлэх зорилготой сургалтыг зохион байгуулж байна. Тус сургалтад Дорноговь, Говьсүмбэр, Дундговь, Төв аймгуудын удирдах албан тушаалтнууд хамрагдаж байна.

ЭМЯ: НҮД БА ТҮҮНИЙ ДАЙВРЫН ХОРТ ХАВДРЫН ТУСЛАМЖ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ ЭМД-ЫН САНГААС БҮРЭН ХАРИУЦНА

11 / 07 0 сэтгэгдэл 622 үзсэнe

ЭМДҮЗ-ийн 2022 оны 01 дүгээр тогтоолоор зохицуулагдах нүд ба түүний дайврын хорт хавдрын эмийн эмчилгээ 688 мянган төгрөг бөгөөд үүнийг Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас 100 хувь хариуцан ажиллаж байна. 2022 оны эхний 10 сарын байдлаар энэхүү тусламж, үйлчилгээний 9 тохиолдол бүртгэгдэж, ЭМД-ын сангаас 6 сая төгрөгийн санхүүжилтийг олгожээ.

ИПОТЕКИЙН ЗЭЭЛИЙН ЭРГЭН ТӨЛӨЛТИЙГ 2023 ОНЫ ДОЛДУГААР САРЫН 1-Н ХҮРТЭЛ ХОЙШЛУУЛАХ ТАЛААР ЯРИГДАЖ БАЙНА

11 / 07 0 сэтгэгдэл 513 үзсэнe

УИХ дахь МАН-ын бүлгийн хуралдаанаар хэлэлцсэн асуудлын талаар мэдээлэл хийлээ. Тус намын бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн “Ипотекийн зээлтэй холбоотой асуудлыг УИХ хэлэлцэж байгаа. Улсын төсөв энэ долоо хоногт батлагдана. УИХ дээр байгаа ажлын хэсгийн ажиллаж буй хэлбэрээр бол 2023 оны долдугаар сарын 1‑н хүртэл ипотекийн зээлийг хуучнаар нь явуулах талаар яригдаж байгаа. Энэ долоо хоногт эцэслэн шийдвэрлэнэ. Одоогийн хэлэлцэж байгаа төсөл дээр дара жилийн хагас жил хүртэл байгаа байдлаар нь үргэлжлүүлэхээр сунгаж байгаа. Зээл төлөлт хойшлогдохоор шинэ зээлдэгч хамрагдах боломжгүй эргэн төлөлт хийгдэж байж шинэ зээл гаргана” хэмээв. .

С.ЭНХБОЛД: ЭХЭМҮТ НЬ ОЛОН УЛСЫН ЖИШИГТ НИЙЦСЭН ТӨРӨХ ТАСАГТАЙ БОЛЛОО

11 / 07 0 сэтгэгдэл 481 үзсэнe

ЭМЯ-ны хөрөнгө оруулалтаар ЭХЭМҮТ-д шинээр ашиглалтад орж буй олон улсын жишигт нийцсэн төрөх тасгийн засварын нөхцөл байдал, үйл ажиллагаатай Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд, УИХ гишүүн, НББХ-ны дарга П.Анужин, УИХ-ын гишүүн Х.Ганхуяг болон бусад албаныхан очиж танилцлаа. Байгуулагдсан цагаасаа хойш их засварын ажил хийгдэж байгаагүй ЭХЭМҮТ-ийн зарим тасаг нэгж болон Өргөө амаржих газарт 1.2 тэрбум төгрөгийн их засварын ажлууд хийгдэж дууссанаас гадна 23,4 тэрбум төгрөгийн тоног төхөөрөмжийн хангалт хийгдээд байна. Энэ жилийн хувьд ЭМЯ-аас улсын хэмжээнд 4.8 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтээр төрөх тасаг болон хүүхдийн тасгуудын орыг бүрэн шинэчлэн сольж, хамгийн сүүлийн үеийн олон үйлдэлт орыг суурилууллаа.

“НОМИН“-ГИЙН Ш.БАЯРСАЙХАН НИЙСЛЭЛИЙН ПРОКУРОРУУДЫГ “ЭРЭЛ“-ИЙН Б.ЭРДЭНЭБАТААС АВЛИГА АВСАН БОЛЗОШГҮЙ ГЭЖ ШАЛГУУЛАХААР ЕРӨНХИЙ ПРОКУРОРТ ХАНДЛАА

11 / 07 0 сэтгэгдэл 823 үзсэнe

"Эрэл"-ийн Б.Эрдэнэбатад 20 тэрбум төгрөгөө залилуулсан гэх "Номин Холдинг" компанийн захирал Ш.Баярсайханы өмгөөлөгч Д.Баттулга өнөөдөр мэдээлэл хийлээ. Учир нь Б.Эрдэнэбат нь Ш.Баярсайханаас 20 тэрбум төгрөг залилсан гэх хэргийн мөрдөн байцаалт удаашралтай, мөн уг хэрэгт Б.Эрдэнэбатын өмгөөлөгч н.Цэцгээ прокуроруудад нөлөөлж байж болзошгүй гэж тэд үзэж байгаа аж. Тэрбээр "Энэ хэрэгт олон өмгөөлөгч аль аль талаас нь ажиллаж байна. Энэ хэрэг мөрдөн байцаалтын шатанд буюу прокурорын хяналтад байгаа. Уг хэрэгт хохирогчоор тогтоогдсон "Номин Холдинг" компанийн ТУЗ-ийн дарга Ш.Баярсайхан холбогдох албан тушаалтнуудын талаар Улсын Ерөнхий прокурор Б.Жаргалсайханд гомдол гаргаж байгаа. Ш.Баярсайхан нь 2016 онд "Эрэл"-ийн Б.Эрдэнэбат гэх хүнд 20 тэрбум төгрөгөө өгч залилуулсан. 2019 оноос хойш мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явагдаж байна. 2020 онд анхан шатны шүүхээс Б.Эрдэнэбатыг буруутайд тооцож, 7 жилийн хорих ял оноож байсан. Улмаар давж заалдах болон Дээд шатны шүүхээс хэрэг мөрдөн байцаалтад буцсан. Мөрдөн байцаалтад буцахдаа "Энэ авсан 20 тэрбум төгрөгийг хэрхэн, юунд зарцуулсаныг тогтоохоор бүрэлдэхүүнтэй шинжээч томилов" гэсэн асуудал л байсан. Үүний дагуу ШШҮХ-гээс холбогдох дүгнэлтүүд гараад явсан. Гэтэл өнөөдөр 2020 оны есдүгээр сард прокурорын хяналтад ирснээс хойш хэрэг хэт удаашралтай байна. Бидний хардах эрхийнхээ дагуу тодорхой гомдол гаргаж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, энэ хэрэгт шалгагдаж байгаа хүний өмгөөлөгч нь прокурорын байгууллагад ажиллаж байсан, хяналтын прокурор, хэлтсийн дарга гэх мэт удирдах албан тушаалд байсан хүн энэ хэрэгт оролцож байгаа үйл явц нь Эрүүгийн хуулийн 22-т заасан албан тушаалын байдлаа урвуулах, авлигын гэмт хэрэг байж болзошгүй үр дагавар байна гэж харж байгаа. Хэрвээ ийм асуудал байгаа бол шалгаж өгөөч ээ" гэсэн хүсэлт, гомдол тавьж байна. Миний үйлчлүүлэгч Ш.Баярсайхан нь 2016 онд 20 тэрбум төгрөгөө залилуулчихаад 6 жилийн хугацаанд нэг ч төгрөг авч чадаагүй. Өөрөөр хэлбэл, хохирлын хэмжээ өндөр байна. Мөн сэтгэл санаа, эрүүл мэндээрээ хохироод явж байна. Тиймээс энэ хэрэг шүүхийн шатанд шийдэгдэх ёстой. Шударгаар шийдэгдэх ёстой" гэлээ.

Д.ГАНХУЯГ : ТА АВТОМАШИН ЖОЛООДОЖ ЯВАХДАА УТАСАА ОРОЛДОЖ БАЙНА ГЭДЭГ НЬ “ГАР УТАС”-ААР БИШ “АЮУЛ”-ААР ОРОЛДОЖ БАЙНА ГЭСЭН ҮГ ЮМ !

11 / 07 1 сэтгэгдэл 824 үзсэнe

Цагдаагийн байгууллагаас улсын хэмжээнд урьдчилан сэргийлэх зорилгоор олон арга хэмжээг цаг үеийн нөхцөлд зохицуулан үе шаттайгаар зохион байгуулдаг.Тэгвэл сүүлийн үед жолооч нар замын хөдөлгөөнд оролцож байхдаа гар утас хэрэглэсэнээс үүдэн амь нас эрүүл мэнд эд хөрөнгөөрөө хохирох эрсдэх тохиолдол гарч буй тул цагдаагийн байгууллагаас “Гар утас” арга хэмжээг эхлүүлжээ.Тус арга хэмжээний талаар ЗХТХА-ны урьдчилан сэргийлэх олон нийттэй харилцах мэргэжилтэн цагдаагийн ахлах дэслэгч Д.Ганхуяг аас зарим зүйлийг тодрууллаа. Сэтгүүлч :Цагдаагийн байгууллагаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр ямар арга хэмжээ яг одоо зохион байгуулагдаж байна вэ ? Д.Ганхуяг : Цаг үеийн нөхцөл байдалтай уялдуулан цагдаагийн байгууллагаас тодорхой төрлийн ажил арга хэмжээг тогтмол зохион байгуулан ажилласаар байгаа. Сая “ Я вган хүний гарц” хэсэгчилсэн арга хэмжээ амжилттай зохион байгуулагдсан бол одоо “ Г ар утас” арга хэмжээг зохион байгуулан явуулж эхэлсэн. Учир нь өнгөрөгч 2021 оны байдлаар л гэхэд явганаар замын хөдөлгөөнд оролцож яваад зам тээврийн осолд өртөж гэмтэж бэртсэн 1224-н хүн , амь насаа алдсан 116-н тохиолдол бүртгэгдсэн нь энэ төрлийн ажил арга хэмжээ зохион байгуулах, энэ тал дээр анхаарах зайлшгүй шаардлага үүсэж байгааг харуулж буй юм. Ийм ч учраас цагдаагийн байгууллага иргэддээ урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр олон арга хэмжээг үе шаттайгаар зохион байгуулсаар байгаа. Сэтгүүлч : Жолооч нар замын хөдөлгөөнд оролцох үедээ “Гар утас” ашиглаж хэрэглэж буйгаас болж авто зам дээр осол аваар гарах тохиолдлол их байна гэх боллоо.Энэ үнэн үү ? Д.Ганхуяг : Тээврийн хэрэгсэл жолоодож явах үедээ гар утас болон түүнтэй ижил төстэй төхөөрөмж ашиглахыг замын хөдөлгөөний дүрмээр хориглосон байдаг. Сүүлийн үед иргэд жолооч нар тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа гар утас ашиглах зөрчил ихэссэнтэй холбоотой зам тээврийн осолд холбогдох, энэ төрлийн гэмт хэрэг зөрчлийн хохирогч, холбогдогч болох тохиолдол эрс нэмэгдэж байна. 60 км/ц хурдтай явж байгаа тээврийн хэрэгсэл 4 секундад 32 метр замыг туулсан байдаг. Гэтэл хүн гар утасныхаа фейсбүүк, твиттер, инстеграммаа шалгахдаа хэдэн секундад уншиж , шалгаж амждаг чаддаг билээ ? Та утасруугаа 4 хөн секунд анхаарахад л 60км/ц-ийн хурдтай явж байгаа тохиолдолд авто замруугаа анзааралгүй 32м замыг л туулчихсан байна гэсэн үг. Гэтэл бид утасруугаа 4 хөн секунд хараад өнгөрдөг бил үү ? Утасруугаа анхаарч буй хугацааны хирээр жолооч таны туулсан зам тэр чигтээ аюул эрсдэл дүүрэн зорчиж байна гэсэн үг. Аюул саадыг олж харлаа ч тээврийн хэрэгсэлээ бүрэн зогсоох хүртэл жолоочийн самбаачлах хугацаа, замын гадаргуу, ачаа тээш, тоормосны системийн ажиллагаа зэргээс шалтгаалаад харилцан адилгүй замыг туулж байж бүрэн зогсдог. Иймээс л өөртөө болон бусдад аюултай байдал үүсгэж тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа гар утасаа оролдохгүй байх шаардлагатай байна. Мөн явган зорчигчид зам хөндлөн гарахдаа утсаар ярих, гар утас болон түүнтэй ижил төстэй тоглоом, хэрэгсэл оролдож ширтэх, зохицуулагчийн шүгэлийн чимээ, бусдын дуут дохио анхааруулгыг сонсох боломжийг хязгааралсан чихэвч зүүх, ном сонин зэргийг уншихыг бас хориглосон байдаг. Гар утсаа оролдож яваад авто зам дээр үүрэг гүйцэтгэж байсан цагдаагийн алба хаагчийг дайрсан тохиолдол ч гарч байсан шүү дээ. Сэтгүүлч : Сүүлийн үед ноцтой зам тээврийн осол их гарч иргэдийг талцуулсан, бухимдуулсан байдал үүсээд байна л даа . Тэгэхээр осол ихээр бүртгэгдэх болов уу ? Эсвэл иргэд зам тээврийн осолд илүү анхаардаг эмзэглэдэг болов уу ? Д.Ганхуяг : Зам тээврийн осол иргэдийн анхаарлын төвд орж ирж байгаа нь маш сайн хэрэг юм. Ер нь бол зам тээврийн ослоор жилд дундажаар 450-500 орчим хүн амь насаа алдаж 2500-2800 орчим хүн гэмтэж бэртэж хөдөлмөрийн чадвараа түр болон бүрэн алдах тохиолдлууд бүртгэгддэг. Зөвхөн чиглэлийн байгууллага нь бус хүн бүр энэ сэдвийг ярьж, сэргийлж, буруутай нь тэмцэж байж бид энэ олон үхэл хагацал, аюул саадыг зайлуулж чадна. Учир нь энэ сэдэв бол хүн бүрт хамаатай асуудал шүү дээ. Техник технологи хөгжсөн өнөө үед бид нэгэн зэрэг хэд хэдэн техник технологийг зэрэг ашиглаж болж байна. Гэхдээ хэзээ ч хамтад нь ашиглаж болохгүй хоёр зүйл бол “Автомашин жолоодох ,,,Гар утас”-аа ашиглах хоёр юм. Та автомашин жолоодож явахдаа утасаа оролдож байна гэдэг нь гар утас-аар биш “Аюул”-аар оролдож байна гэсэн үг юм. Сэтгүүлч : Мэдээллийг тодруулан хүргэсэнд баярлалаа.Танд амжилт хүсье Д.Ганхуяг : Баярлалаа та бүхний ажилд ч бас амжилт хүсье. ХЭЗЭЭ Ч ХАМТАД НЬ АШИГЛАЖ БОЛОХГҮЙ ХОЁР ЗҮЙЛ БОЛ “АВТОМАШИН ЖОЛООДОХ ,,,ГАР УТАС”-АА АШИГЛАХ ХОЁР ЮМ

ЖДҮ-ГИЙН ХУЛГАЙГ МОНГОЛЧУУД МАРТААГҮЙ !

11 / 07 0 сэтгэгдэл 1 117 үзсэнe

УИХ дахь МАН-ын бүлгийн нэр бүхий гишүүд 2018 онд ХХААХҮЯ-ы дэргэдэх Жижиг, Дунд Үйлвэрлэлийг Хөгжүүлэх сангаас их хэмжээний зээл авсан нь тогтоогдсон байдаг. Тухайн үеийн нэр бүхий эрх мэдэлтнүүдийн "Оффшор" баримтууд дэлгэгдсэнээр, тэд төсвөөс нэн хөнгөлөлттэй зээлийг хувааж авдаг болох нь тогтоогдсон. ЖДҮХС-гаас 2018 онд 134 иргэн, аж ахуй нэгжид зээл олгосон бөгөөд тэдгээрээс 120 гаруй нь улстөрчидтэй ямар нэгэн хамааралтай аж ахуй нэгжүүд эзэлж байгаа нь шалгаруулалт шудрага явагдаагүйг илтгэж байгаа юм. Нэг ёсондоо Жижиг, дунд үйлвэрлэгчдэд тус зээл Мөрөөдлийн зээл болон хувирсан байдаг. Ягаад гэвэл тус зээл Жижиг, дунд үйлвэрлэлд биш том дарга нарын бизнест завшуулсаар дууссан. Тэгвэл тухайн үед МАН-ын дарга У.Хүрэлсүх “Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх сан /ЖДҮХС/-гаас зээл авсан гишүүдээ сонгуульд нэр дэвшүүлэхгүй” гэж бүлгийн хурал дээр хэлсэн гэх мэдээлэл байдаг. Гэтэл үнэн бодит байдал дээр 2020 оны сонгуульд МАН-аас нэр дэвшсэн 42 гишүүдийн 30 нь ЖДҮ-д нэр холбогдсон эрхмүүд байсан нь иргэдийг доромжилсон үйлдэл болсон юм. Гэвч иргэд тэдгээрээс мөн л өөрсдийн сонголтоо хийж УИХ-ын гишүүний сэнтийд залчихсан нь харамсалтай. Тэгвэл доор нэр дурдагдаж буй гишүүдийг ЖДҮХС-гаас иргэд, аж ахуй нэгжийг зээл авахад нь ямар нэгэн байдлаар нөлөөлсөн байж болзошгүй гэж үзэн Нийслэлийн прокурорын газар, АТГ-аас шалгаж байсан. Тухайн үеийн Улсын их хурлын гишүүдийн талаас их хувь нь холбогдсон жижиг дунд үйлвэрлэлийг самрагчид нь гишүүд болон сайд нар болон хувирсан байдаг. УИХ-ын 49 гишүүн холбогдсон ЖДҮ-гийн хэргийн гол буруутан нь Тухайн үеийн УИХ-ын гишүүн, ХХААХҮ-ийн сайд асан Б.Батзориг болон түүний удирдаж байсан яамны хэдэн дарга нар байсан юм. Тиймээс ч гол буруутан болох сайд асан Б.Батзоригийг тухайн үед эргүүлэн татах асуудлыг шүүх болон ерөнхий прокуророос гаргасан ч ЖДҮ-д холбогдсон УИХ хэлэлцээд түүнийг авч үлдэж байсан. УИХ-ын нэр бүхий 49 гишүүн Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сан (ЖДҮХС)-гаас эрх мэдэл, албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, олон тэрбумын зээл авсан хэрэгт холбогдон шалгагдсан. Тэдний дийлэнх нь нэг бус ББСБ эзэмшиж байсан нь тухайн үед тогтоогдсон байдаг. Тэдгээр эрхмүүдээс яг өнөөдрийн байдаар ямар ч шийтгэл ялгүй, бүүр цаашлаад зээлээ эргэн төлөөгүй эрхмүүд байсаар байна. ЖДҮХС-ын мөнгөөр хөрөнгөө нэмэгдүүлсэн, ашиг орлого олсон төрийн түшээдийг Монголчууд мартах учиргүй!!!

“ТӨРИЙН ТАХИЛГАТ ГОВЬ ГУРВАН САЙХАН УУЛЫН БҮС НУТГИЙН ТҮҮХ, СОЁЛЫН СУДАЛГАА” ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ХУРАЛ БОЛЛОО

11 / 07 0 сэтгэгдэл 333 үзсэнe

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2012 оны 08 дугаар сарын 23-ны 153 дугаар зарлигаар Өмнөговь аймгийн Говь гурван сайхан Уулын Зүүн сайхан ууланд орших Их тахилгат хайрхныг төрийн тахилгатай болгож, 2013 онд “Төрийн тахилгатай уул овооны тэнгэрийг тайх ёслол”-ыг үйлдсэн юм. Үүнээс хойш 2018 онд мөн тахих ёслолыг болж 2023 онд 3 дах удаагаа тахих ёслолыг үйлдэхээр төлөвлөн энэхүү эрдэм шинжилгээний хурлыг УИХ-ын гишүүн Д.Бат-Эрдэнийн дэмжлэгтэйгээр зохион байгуулж байна. Эрдэм шинжилгээний хуралд МУ-ын Ерөнхийлөгчийн соёл, шашны бодлогын зөвлөх доктор Д.Бум-Очир, Түүхийн ухааны докторууд эрдэмтэн судлаачид оролцож “Сайн ноён хан аймгийн Ёст засгийн хошууны түүх, хүн ам зүй”, “Зүүн сайхан уулын биологийн олон янз байдал, археологийн дурсгалууд”, “Өмнөговьчуудын уул усаа эртнээс тахиж ирсэн ёс уламжлал”-тай холбоотой сэдвүүдээр хийсэн судалгаа шинжилгээнүүдээр илтгэл тавьсан чухал арга хэмжээ боллоо.